Beoordeling door de rechtbank

2. De rechtbank beoordeelt of de navorderingsaanslagen en de belastingrentebeschikkingen terecht en naar de juiste bedragen zijn vastgesteld. Tussen partijen is – terecht – niet in geschil dat het heffingsrecht op grond van artikel 18 van het Verdrag aan Nederland toekomt. Het geschil spitst zich toe op de vraag of navordering over de onderhavige jaren mogelijk is en of het vertrouwensbeginsel aan navordering in de weg stond. Verder gaat de rechtbank in op de vraag of belanghebbende recht heeft op verrekening van de in België betaalde belasting en of de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn geschonden.

De rechtbank is van oordeel dat de inspecteur mocht navorderen omdat in de onderhavige jaren sprake was van een nieuw feit (2017 en 2018) of een kenbare fout (2019). Ook heeft de inspecteur het vertrouwensbeginsel of een ander algemeen beginsel van behoorlijk bestuur niet geschonden. De Belgische belasting komt verder niet voor verrekening in aanmerking. Wel moeten de navorderingsaanslagen worden verminderd met de bedragen aan de AOW-uitkering. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot deze oordelen komt en welke gevolgen deze oordelen hebben.

Overwegingen

Mocht de inspecteur navorderen?

4. De rechtbank beoordeelt eerst of de inspecteur over de jaren 2017 tot en met 2019 navorderingsaanslagen mocht opleggen. De rechtbank is van oordeel dat aan de voorwaarden voor navordering is voldaan. De rechtbank zal eerst ingaan op haar oordeel dat voor de jaren 2017 en 2018 sprake is van een nieuw feit en daarna uitleggen waarom voor het jaar 2019 kan worden nagevorderd omdat sprake is van een kenbare fout.

Nieuw feit (2017 en 2018)

Indien een feit grond oplevert voor het vermoeden dat een aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld (een zogenaamd nieuw feit), kan de inspecteur de te weinig geheven belasting navorderen. Een feit dat de inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, kan geen grond voor navordering opleveren, tenzij de belastingplichtige ten aanzien van dit feit te kwader trouw is.

Volgens vaste jurisprudentie mag de inspecteur bij het vaststellen van een aanslag IB/PVV uitgaan van de juistheid van de gegevens die een belastingplichtige bij zijn aangifte heeft verstrekt. Tot een nader onderzoek is hij in beginsel niet gehouden. Wel is hij tot een nader onderzoek gehouden, indien hij, na met een normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen van de inhoud van de aangifte, en mede gelet op de overige in aanmerking komende omstandigheden van het geval, aan de juistheid van enig daarin opgenomen gegeven in redelijkheid behoort te twijfelen. Voor twijfel is geen aanleiding indien de niet onwaarschijnlijke mogelijkheid bestaat dat de in de aangifte opgenomen gegevens juist zijn.

De inspecteur stelt dat de in de aangifte opgenomen gegevens juist hadden kunnen zijn. Daartoe voert hij aan dat mogelijk het heffingsrecht over pensioenuitkeringen aan België als woonland toekomt, ook als het pensioen op het Belgische renseignement staat. Uit de brieven in 2003 tot en met 2005 (zie 3.2 tot en met 3.5) volgt weliswaar dat de toen behandelend inspecteur op de hoogte was van de Achmea-uitkeringen, maar die correspondentie zag op de loonheffingen. Deze brieven zijn niet opgeslagen in het IB/PVV-dossier, waardoor de inspecteur die betrokken was bij het opleggen van de aanslagen hiervan geen kennis heeft genomen en dat ook niet had gehoeven.

De rechtbank overweegt dat ook al zouden de brief van 1 februari 2005 en de overige correspondentie in 2003 tot en met 2005 in het IB/PVV-dossier moeten zitten, dan nog bestond de niet-onwaarschijnlijke kans dat de aangiften IB/PVV 2017 en 2018 juist waren. Destijds vond de correspondentie onder meer plaats in het kader van de mogelijke overdracht van het pensioen naar België. Het was mogelijk dat belanghebbende daartoe was overgegaan. Dat op de Belgische renseignementen een Nederlands pensioen stond vermeld sluit dat ook niet uit. Pas nadat de primitieve aanslagen IB/PVV 2017 en 2018 waren opgelegd, is daarover meer bekend geworden bij de inspecteur.

Kenbare fout (2019)

Navordering is binnen twee jaar na het opleggen van de aanslag mogelijk als de aanslag door een fout te laag is vastgesteld. Dit geldt ook indien de oorzaak van de te lage vaststelling het gevolg is van de geautomatiseerde verwerking van de aangifte. Beoordelingsfouten van de inspecteur vormen hierop een uitzondering. Om te kunnen navorderen moet het verder gaan om een fout die de belastingplichtige redelijkerwijs kenbaar is (de kenbare fout). Indien de belastingaanslag tenminste 30% afwijkt van de uit de belastingwet voortvloeiende belastingschuld, wordt wettelijk aangenomen dat het de belastingplichtige redelijkerwijs kenbaar is dat de belastingaanslag te laag is vastgesteld.

De inspecteur stelt dat in dit geval sprake is van een kenbare fout. Van C-polissen was van meet af aan duidelijk dat deze niet progressief belast werden in België en het heffingsrecht daarom aan Nederland toekwam. In dat kader verwijst hij naar de brief van 1 februari 2005 waarin de behandelend inspecteur heeft aangegeven dat het heffingsrecht over deze uitkering aan Nederland is toegewezen (zie 3.5). Voorts stelt de inspecteur dat de aangifte voorafgaand aan het opleggen van de primitieve aanslag niet handmatig is beoordeeld, maar geautomatiseerd is afgedaan.

Belanghebbende voert aan dat het voor hem niet kenbaar was dat de primitieve aanslagen tot te lage bedragen waren vastgesteld. Hij veronderstelde dat Nederland niet heffingsbevoegd was, omdat de Achmea-uitkering volledig en progressief werd belast in België. Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat de onduidelijkheid in de uitleg en

toepassing van het Verdrag hem niet kan worden tegengeworpen.

Belanghebbende heeft enkel de ontvangen AOW-uitkering opgenomen in zijn aangiften over de onderhavige jaren. De rechtbank constateert dat de inspecteur in de brief van 1 februari 2005 heeft vermeld dat en waarom de door belanghebbende ontvangen Achmea-uitkering in Nederland is belast. De inspecteur heeft – onweersproken – gesteld dat hoewel de aangifte IB/PVV 2019 in eerste instantie is uitgeworpen, vervolgens zonder onderzoek de primitieve aanslag IB/PVV 2019 alsnog geautomatiseerd conform de aangifte is opgelegd. De primitieve aanslag is dus te laag vastgesteld, niet als gevolg van een verwijtbaar onjuist inzicht van de inspecteur in de feiten die bepalend zijn voor de (omvang van de) belastingschuld of van een onjuist inzicht van de inspecteur in het recht, maar als gevolg van de geautomatiseerde aanslagregeling die heeft geleid tot een discrepantie tussen wat de inspecteur wilde en wat in het aanslagbiljet is vastgelegd.

In dit geval is ook sprake van een verschil van ten minste 30% tussen de belastingschuld volgens de primitieve aanslagen en de wettelijk verschuldigde belasting. Daarbij is rekening gehouden met de onterechte in de Nederlandse belastingheffing betrokken AOW-uitkering. Er wordt daarom aangenomen dat de fout redelijkerwijs kenbaar was voor belanghebbende. De rechtbank komt daarom niet toe aan de beantwoording van de vraag of de onderhavige fout daadwerkelijk kenbaar was of redelijkerwijs kenbaar kon zijn voor belanghebbende. Op grond van het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat sprake is van een kenbare fout. De inspecteur mocht dus navorderen.

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Vertrouwensbeginsel

Belanghebbende voert aan dat er voorafgaand aan het ingaan van het pensioen contact is geweest met de Belastingdienst en de FED en dat de uitkomst was dat België mocht heffen over de Achmea-uitkering. Belanghebbende stelt dat de inspecteur het vertrouwensbeginsel heeft geschonden en niet tot heffing mocht overgaan.

De rechtbank overweegt dat belanghebbende geen stukken heeft overgelegd, waaruit blijkt dat het door hem gestelde juist is. Integendeel; uit de brief van

1 februari 2005 volgt dat de inspecteur van mening is dat het heffingsrecht over de Achmea-uitkering aan Nederland toekomt. Daarbij komt dat de FED belanghebbende in de brief van 13 juni 2006 attendeerde op het feit dat het heffingsrecht – anders dan belanghebbende stelt – mogelijk aan Nederland toekomt.

Aan de omstandigheid dat Belastingdienst na de brief van 1 februari 2005 de Achmea-uitkering jarenlang niet in de Nederlandse belastingheffing heeft betrokken en de aangiften van belanghebbende zijn gevolgd, kon belanghebbende ook niet het vertrouwen ontlenen dat belastingheffing in Nederland achterwege zou blijven. Uit het enkele (geautomatiseerd) volgen van de aangiften is niet af te leiden dat de inspecteur bewust een ander standpunt had ingenomen. Van een schending van het vertrouwensbeginsel is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake.

Motiverings- en zorgvuldigheidsbeginsel

Volgens belanghebbende is sprake van een schending van het motiverings- en het zorgvuldigheidsbeginsel. De uitspraken op bezwaar zijn volgens hem niet deugdelijk gemotiveerd, omdat de inspecteur niet al de stellingen van belanghebbende heeft weerlegd. Ook mag de gebrekkige administratie van de Belastingdienst, de FED en Achmea niet aan belanghebbende worden tegengeworpen.

De rechtbank overweegt dat het motiveringsbeginsel inhoudt dat een besluit moet berusten op een deugdelijke motivering. Dit vereiste houdt niet in dat de inspecteur in de uitspraak op bezwaar op alle door belanghebbende aangevoerde gronden in bezwaar moet ingaan, maar hij moet wel voldoende inzicht geven in de argumenten die hem hebben gebracht tot het ongegrond verklaren van het bezwaar. De onderhavige uitspraken op bezwaar bevatten een voldoende toereikende motivering van de beslissing van de inspecteur. Ook heeft de inspecteur niet het zorgvuldigheidsbeginsel geschonden door de Achmea-uitkering in de heffing te betrekken. De rechtbank overweegt dat uit het dossier niet volgt dat de inspecteur enig ander algemeen beginsel van behoorlijk bestuur heeft geschonden.

De hoogte van de navorderingsaanslagen

Tussen partijen is niet in geschil dat Nederland naar nationaal recht en op grond van het Verdrag mag en kan heffen over de Achmea-uitkeringen. De rechtbank acht dat juist. Gelet op de hiervoor opgenomen oordelen mocht de inspecteur de over die uitkeringen verschuldigde IB/PVV ook navorderen.

Belanghebbende stelt dat – als de heffing door België in stand blijft – de grondslag voor de navordering in Nederland verminderd moet worden met het bedrag waarover in België al belasting is betaald. De rechtbank volgt belanghebbende daarin niet. De heffingsbevoegdheid over de Achmea-uitkering komt op grond van het Verdrag aan Nederland toe. Dat betekent dat het Verdrag niet in de weg staat aan heffing in Nederland over de volledige Achmea-uitkering en Nederland geen voorkoming van dubbele belasting hoeft te verlenen. Uit de Overeenkomst van 5 maart 2018 volgt dat beide landen zich bereid hebben verklaard om in het geval dat het heffingsrecht ook aan de bronstaat toekomt, het woonland voorkoming van dubbele belasting verleent. Het is dus aan de Belgische autoriteiten en niet aan de Belastingdienst om voorkoming van dubbele belasting te verlenen.

De inspecteur heeft zich gedurende de beroepsprocedure wel op het standpunt gesteld dat de ontvangen AOW-uitkering in de onderhavige jaren onterecht in de Nederlandse belastingheffing is betrokken. De rechtbank zal de inspecteur daarin volgen. Dat betekent dat de navorderingsaanslagen en de belastingrentebeschikkingen niet naar de juiste bedragen zijn vastgesteld en het inkomen moet worden verminderd met de AOW-uitkering. Dit betekent dat het belastbaar inkomen uit werk en woning voor ieder jaar wordt verminderd tot het bedrag van de Achmea-uitkering, zijnde € 123.411.

Belastingrente

De beroepen worden geacht mede betrekking te hebben op de belastingrentebeschikkingen. Belanghebbende heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte belastingrente aangevoerd. De rechtbank vermindert de belastingrentebeschikkingen overeenkomstig de vermindering van de navorderingsaanslagen.