Getuigenverzoeken

De verdediging heeft ter terechtzitting van 16 juli 2024, naar aanleiding van de reactie van de officier van justitie op de eerder door de verdediging ingediende onderzoekswensen, de hoeveelheid getuigenverzoeken beperkt en verzoekt nog tot het horen als getuige van de tegencontacten van de aan de verdachte toegeschreven EncroChat- en SkyECC-accounts, voor zover deze tegencontacten betrokken zijn bij de tenlastegelegde witwastransacties. Hierbij is de verdediging uitgegaan van de reactie van het openbaar ministerie d.d. 15 juli 2024 op de onderzoekswensen van de verdediging, waarin een berekening is opgenomen van de totaalbedragen op de tenlastelegging en waar in die berekening de daarvoor relevante tegencontacten zijn genoemd. Dit betreffen de volgende tegencontacten, zoals vermeld op pagina 8 van de brief van het openbaar ministerie van 15 juli 2024:

EncroChat-accounts:

[accountnaam 1]

[accountnaam 2]

[accountnaam 3]

[accountnaam 4]

[accountnaam 5]

[accountnaam 6]

[accountnaam 7]

SkyECC:

8. [accountnaam 8]

9. [accountnaam 9]

10. [accountnaam 10]

11. [accountnaam 11]

12. [accountnaam 12]

13. [accountnaam 13]

14. [accountnaam 14]

15. [accountnaam 15]

16. [accountnaam 16]

17. [accountnaam 17]

18. [accountnaam 18] .

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de verzoeken dienen te worden afgewezen. Hiertoe is aangevoerd dat de verdachte geen verklaring heeft afgelegd en dat bij die stand van zaken, gelet op de zes-stappenjurisprudentie bij een witwasverdenking, de verhoren niet relevant zijn voor de beoordeling van de zaak. Daarnaast is aangevoerd dat onvoldoende is onderbouwd welk verdedigingsbelang wordt gediend bij het horen van de getuigen. Tot slot is aangevoerd dat de tegencontacten die (nog) niet geïdentificeerd zijn en/of de tegencontacten die nog niet op de hoogte zijn gesteld van een identificatie, in ieder geval niet als getuige kunnen worden opgeroepen in de onderhavige zaak. De officier van justitie beschikt op dit moment niet over informatie omtrent de identiteit van de getuigen en heeft geen navraag gedaan daaromtrent in andere onderzoeken.

Subsidiair heeft de officier van justitie zich op het standpunt gesteld dat toewijzing van het verzoek kan worden beperkt door het horen van enkele tegencontacten waarvoor geldt dat zij in andere onderzoeken zijn geïdentificeerd, die identificatie is vrijgegeven en het proces-verbaal van identificatie in één of meer strafdossiers is gevoegd.

De rechtbank overweegt hiertoe als volgt.

De rechtbank beoordeelt deze verzoeken aan de hand van het criterium van het verdedigingsbelang, gelet op de aanloop naar en het regiekarakter van de zitting.

Anders dan de officier van justitie heeft betoogd speelt de zes-stappenjurisprudentie bij de beoordeling van de getuigenverzoeken in dit geval een ondergeschikte rol, gelet op de onderbouwing van de verzoeken door de verdediging. Vooropgesteld zij dat het feit dat een verdachte geen verklaring afgeeft, zoals door de officier van justitie is aangevoerd, op zichzelf geen grond is om aan de verdediging de kans te ontnemen om een verdenking ten aanzien van witwassen middels getuigenverhoren, of anderszins, te ontkrachten. Het toetsen van een verklaring door het openbaar ministerie in het kader van de zes-stappenjurisprudentie, laat onverlet dat de verdediging recht heeft op het (laten) doen van onderzoek, voor zover dit voldoet aan het criterium van het verdedigingsbelang. Dit criterium houdt in dat de getuigenverzoeken kunnen worden geweigerd in het geval de verdachte daardoor redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad. Van de verdediging mag worden verlangd dat zij ten aanzien van ieder van de door haar opgegeven getuigen motiveert waarom het horen van deze getuige van belang is voor enige in de strafzaak uit hoofde van de artikelen 348 en 350 Sv te nemen beslissing.

Daarnaast dient toetsing aan de voormelde zes-stappen slechts tot bewijsvoering van de criminele herkomst van het voorwerp bij witwassen. De andere bestanddelen, zoals de wetenschap bij de verdachte van de herkomst of de daadwerkelijke gepleegde witwashandelingen, staan daar los van. De verzoeken zien niet alleen op het bevragen van getuigen over de al dan niet criminele herkomst van de in de tenlastelegging genoemde bitcoins en geldbedragen, maar juist ook op het bevragen over andere bestanddelen van de tenlastelegging. De rechtbank is van oordeel dat de verdediging een rechtens te respecteren belang heeft bij het horen van voornoemde tegencontacten, omdat het gaat om getuigen met wie de verdachte volgens het openbaar ministerie contact heeft gehad via de aan de verdachte toegeschreven EncroChat- en SkyECC-accounts over de in de tenlastelegging genoemde bitcoins en/of geldbedragen.

De officier van justitie heeft verder omfloerst en onvoldoende aangevoerd om te kunnen beoordelen of en welke getuigen nu wel of niet reeds geïdentificeerd zijn in andere onderzoeken. Dat is nu onduidelijk. En dus is ook dit geen reden om de verzoeken op dit moment af te wijzen, nu de rechtbank niet kan vaststellen of de gevraagde getuigen geïdentificeerd zijn.

De getuigenverzoeken worden daarom toegewezen.

De rechtbank verwijst de zaak daartoe naar de rechter-commissaris.

De rechtbank geeft de officier van justitie de opdracht om na te (laten) gaan:

- of de tegencontacten die gebruik maken van voornoemde EncroChat en SkyECC accounts (inmiddels) zijn geïdentificeerd en daarbij andere officieren van justitie die verantwoordelijk zijn voor andere onderzoeken, te verzoeken dat ten aanzien van voornoemde accounts na te (laten) gaan.

De officier van justitie dient de uitkomst hiervan voor 1 oktober 2024 aan de rechter-commissaris kenbaar te maken.

Slechts als de persoon achter een of meer van de genoemde EncroChat of SkyECC account(s) zelf in een strafzaak of strafrechtelijk onderzoek

heeft erkend dat hij/zij de gebruiker was van het door de verdediging aangewezen account of

als bij een onherroepelijke uitspraak is vastgesteld wie de persoon achter het aangewezen EncroChat/SkyECC is,

deelt de officier van justitie de verdediging en de rechter-commissaris de identiteit van de persoon mede en zal die persoon bij de rechter-commissaris als getuige worden gehoord. Voor de rechtbank geldt hier dat niet in discussie mag zijn dat de persoon die als getuige wordt gehoord over het veronderstelde contact in elk geval de persoon is die het contact met het aan de verdachte toegeschreven EncroChat- of SkyECC-account heeft gehad.

Reclasseringsrapport

De verdediging verzoekt om een reclasseringsrapport over de verdachte op te laten stellen. De officier van justitie heeft hiertoe aangevoerd dat het openbaar ministerie niet in ziet welk doel het opstellen van een reclasseringsrapport zou dienen.

De rechtbank wijst het verzoek van de verdediging af. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat de verdachte nog op geen enkele manier een verklaring heeft afgelegd, zij op dit moment kennelijk in het buitenland verblijft en het op dit moment onvoldoende duidelijk is of zij vindbaar is voor justitie en de reclassering. Mede daarom is het onvoldoende duidelijk of het voor de reclassering mogelijk is om een inhoudelijk rapport over de verdachte op te stellen. De rechtbank zet het voorgaande ook af tegen het feit dat de meerwaarde van een reclasseringsrapport niet onderbouwd is en ook de verdediging in dit geval ter terechtzitting de genoemde persoonlijke omstandigheden van de verdachte naar voren kan brengen en onderbouwen.