4 De beoordeling

4.1.

Tussen partijen is niet in geschil dat de ontbinding van [bedrijfsnaam 4] op grond van de leningsovereenkomst in beginsel tot gevolg heeft dat de geldlening opeisbaar is geworden. Ook is niet is geschil dat nu [bedrijfsnaam 4] door deze ontbinding is opgehouden te bestaan, uit de akte van borgtocht volgt dat [gedaagde partij] gehouden is het restant van de hoofdsom, inclusief rente en kosten, te voldoen. Verder heeft [eisende partij] onweersproken gesteld dat zij door middel van cessie eigenaar is geworden van deze vordering op [gedaagde partij].

Strijd met goed werkgeverschap

4.2.

Volgens [gedaagde partij] kan [eisende partij] desondanks geen beroep doen op de borgstelling. Hij stelt zich op het standpunt dat [bedrijfsnaam 1] in strijd heeft gehandeld met de zorgplicht die zij als werkgever had, door hem niet te waarschuwen voor de mogelijke gevolgen van deze persoonlijke borgstelling. De borgstelling zou daarom nietig zijn op grond van artikel 3:40 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Daarnaast zou het opeisen van de lening strijdig zijn met het goed werkgeverschap en in de gegeven omstandigheden naar redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn. De desbetreffende bepalingen van de leningsovereenkomst zouden daarom op grond van artikel 6:248 lid 2 BW buiten toepassing moeten blijven.

4.3.

[gedaagde partij] stelt in het kader van zijn beroep op goed werkgeverschap dat niet alleen [bedrijfsnaam 3], maar ook [bedrijfsnaam 1] onder de arbeidsovereenkomst een van zijn werkgevers was. Hij wijst er in dat kader op dat [bedrijfsnaam 1] eveneens als partij in de arbeidsovereenkomst is opgenomen. Ondanks het feit dat hij het addendum zou hebben getekend waarin de arbeidsovereenkomst werd omgezet in een managementovereenkomst tussen [bedrijfsnaam 4] en [bedrijfsnaam 3], zou ook nadien sprake zijn geweest van een arbeidsrelatie. Partijen zouden namelijk niet de bedoeling hebben gehad de inhoud van de arbeidsovereenkomst, alsook de relatie tussen hen, wezenlijk aan te passen. [eisende partij] heeft dit alles niet betwist, zodat de rechtbank ervan uit zal gaan dat er ten tijde van het aangaan van de borgstelling een arbeidsrelatie bestond tussen [bedrijfsnaam 1] als werkgever enerzijds en [gedaagde partij] als werknemer anderzijds.

4.4.

De rechtbank stelt voorop dat een particuliere borgtocht ingrijpende gevolgen kan hebben voor de borg. De vraag rijst daarom of [bedrijfsnaam 1] als werkgever [gedaagde partij] hiervoor had moeten waarschuwen en/of hem had moeten adviseren zich bij het aangaan van de borgstelling te laten bijstaan.

4.5.

Uit de verklaringen van partijen tijdens de mondelinge behandeling leidt de rechtbank af dat de borgstelling pas vlak voor het aangaan van de leningsovereenkomst aan de orde is gekomen, namelijk op suggestie van de accountant van [bedrijfsnaam 3], althans [bedrijfsnaam 2] en/of haar aandeelhouders. Naar de rechtbank begrijpt, kwam bovendien ook de geldlening zelf pas vlak voor de aankoop van de aandelen ter sprake, namelijk toen bleek dat [gedaagde partij] zelf de financiële middelen niet had voor deze aankoop en [bedrijfsnaam 1] zich bereid toonde hem het geld te lenen. De rechtbank gaat er dan ook van uit dat de leningsconstructie, gecombineerd met de borgstelling, is opgezet door de werkgever en onder tijdsdruk door [gedaagde partij] diende te worden geaccepteerd. Vast staat immers dat de aankoop van de aandelen door [gedaagde partij] gelijktijdig plaats diende te vinden met de aanstaande verkoop van de meerderheid van de aandelen aan de koper, welke overname een aantal dagen later zou worden afgerond.

4.6.

Naar het oordeel van de rechtbank maakt dit echter nog niet dat [bedrijfsnaam 1] als werkgever haar zorgplicht heeft geschonden door [gedaagde partij] op dat moment niet of onvoldoende in bescherming te nemen. Hiertoe is het volgende redengevend. Vast staat dat [naam] [bedrijfsnaam 3] wenste te verkopen en hij daarom [gedaagde partij] heeft aangetrokken als directeur. [gedaagde partij] profileerde zich namelijk als ondernemer met bijzondere kennis en ervaring op het gebied van het verkopen van bedrijven. Het was dan ook de bedoeling dat [gedaagde partij] niet alleen de leiding zou nemen over de onderneming, maar zich in het bijzonder zou bezighouden met het klaarmaken van de onderneming voor verkoop. Dit volgt tevens uitdrukkelijk uit de arbeidsovereenkomst die [gedaagde partij] met [bedrijfsnaam 3] heeft gesloten (zie hiervoor onder 2.3). [gedaagde partij] heeft deze taak met succes volbracht. Ook bij de totstandkoming van de overname was [gedaagde partij] vervolgens nauw betrokken. Zoals [gedaagde partij] ook zelf vooropstelt, heeft dit alles tot een goede deal met de koper geleid.

4.7.

Uit het voorgaande leidt de rechtbank af dat [gedaagde partij], wat betreft kennis omtrent het verkopen van de onderneming en betrokkenheid bij het verkoopproces, in relatie tot [bedrijfsnaam 1] als zijn werkgever dan ook niet zozeer een ondergeschikte positie had maar nauw met [bedrijfsnaam 1] verbonden was. In zijn algemeenheid karakteriseerde hij zich bovendien veeleer als ondernemer en presenteerde hij zich ook als zodanig.

4.8.

Vanuit die kennis en kunde en betrokkenheid bij het verkoopproces was het [gedaagde partij] die de duidelijke wens had na de verkoop van [bedrijfsnaam 3] in de onderneming te participeren. Uit de door [eisende partij] overgelegde (tevens door [gedaagde partij] opgestelde) verkoopdocumentatie blijkt dat dit zelfs in de zoektocht naar een koper al uitdrukkelijk als uitgangspunt gold. Dat hier uiteindelijk een persoonlijke borgstelling voor nodig bleek, maakte nog niet dat [bedrijfsnaam 3] behoefde te twijfelen dat [gedaagde partij] de gevolgen hiervan kon overzien. Hierbij is van belang dat Freijer onweersproken heeft aangevoerd dat een constructie als deze, waarbij een directeur die gaat participeren tevens op persoonlijke titel een borgstelling aangaat, niet ongebruikelijk is.

4.9.

[gedaagde partij] heeft nog betoogd dat geen enkele goede werkgever zou aanraden een borgstelling aan te gaan voor een schuld van € 150.000,- met een rentepercentage van vijf procent. Zoals terecht door [eisende partij] aangevoerd, genoot [gedaagde partij] echter een goed salaris, te weten € 120.000,- bruto per jaar, en zou hij dit ook na de verkoop blijven doen. [bedrijfsnaam 3] was op dat moment, in ieder geval in de beleving van alle betrokken partijen, een goedlopend bedrijf met groeipotentieel, waar [gedaagde partij] bovendien opnieuw zelf leiding aan zou geven. Gelet hierop heeft [gedaagde partij] onvoldoende toegelicht dat ondanks het voorgaande het financiële plaatje aanleiding moest zijn voor [bedrijfsnaam 1] [gedaagde partij] te waarschuwen voor de gevolgen van de borgstelling.

4.10.

Gelet op het voorgaande is er naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van handelen in strijd met de zorgplicht die [bedrijfsnaam 1] als werkgever in relatie tot [gedaagde partij] had. Ook niet nu [bedrijfsnaam 1], althans na de cessie [eisende partij], naar aanleiding van het ontbindingsbesluit heeft besloten aanspraak te maken op de borgstelling. Voor zover de relatie tussen [bedrijfsnaam 1] en [gedaagde partij] sinds de verkoop van [bedrijfsnaam 3] nog kwalificeert als een arbeidsrelatie, valt immers niet in te zien waarom zij de vordering niet zou mogen (proberen te) incasseren en cederen. Dat de persoonlijke en financiële situatie van [gedaagde partij] naar eigen zeggen momenteel moeizaam is, vormt hiervoor onvoldoende grond. Zoals aangevoerd door [eisende partij], is het bovendien mogelijk dat voor zover [gedaagde partij] op dit moment geen vermogen heeft, dit in de toekomst wel het geval is. Verder is onvoldoende gesteld of gebleken dat de bejegening van [gedaagde partij] door Freijer dermate ernstig is, dat [bedrijfsnaam 1] en/of [eisende partij] onrechtmatig handelen jegens [gedaagde partij] door aanspraak te maken op de borgstelling, althans opeising van de vordering in de gegeven omstandigheden strijdig is met de redelijkheid en billijkheid.

Redelijke uitleg

4.11.

[gedaagde partij] heeft zich verder op het standpunt gesteld dat een redelijke uitleg van de leningsovereenkomst maakt dat de lening niet opeisbaar is geworden en de resterende vordering moet worden gekweten. Hij voert in dit kader aan dat alle bij de vaststellingsovereenkomst betrokken partijen de geldlening als zijn persoonlijke schuld beschouwden. De enkele ontbinding van [bedrijfsnaam 4] zou daarom geen grond zijn voor opeising, althans deze bepaling zou op grond van de redelijkheid en billijkheid buiten toepassing moeten blijven (artikel 6:248 lid 2 BW). Subsidiair stelt hij zich op het standpunt dat opeising ertoe zou moeten leiden dat enkel de termijn van twee jaar is ingegaan waarbinnen hij op basis van de vaststellingsovereenkomst de gehele resterende schuld moest terugbetalen. In beide gevallen zou dit tot gevolg hebben dat op basis van de vaststellingsovereenkomst de gehele schuld in 2025 zal worden kwijtgescholden, omdat [gedaagde partij] niet in staat zou zijn tot aflossing op de schuld.

4.12.

De rechtbank gaat hier niet in mee. Uit de bewoordingen van artikel 5 onder a van de leningsovereenkomst volgt dat ontbinding van de schuldenaar, in dit geval [bedrijfsnaam 4], ertoe leidt dat het restant van de lening terstond opeisbaar zal zijn (zie hiervoor onder 2.6). Niet gesteld of gebleken is dat partijen met de vaststellingsovereenkomst op dit punt hebben willen afwijken van de leningsovereenkomst. De rechtbank is dan ook van oordeel dat [gedaagde partij] onvoldoende heeft onderbouwd dat de door hem (zowel primair als subsidiair) bedoelde ‘redelijke uitleg’ moet worden gevolgd. Het enkele feit dat partijen voor ogen hadden dat het uiteindelijk [gedaagde partij] zou zijn die voor terugbetaling van de lening zorg moest dragen, vormt hiervoor onvoldoende grond, gelet op de wijze waarop partijen de transactie ondanks die bedoeling hebben ingericht. Daarom kan naar het oordeel van de rechtbank ook niet worden gezegd dat het beroep van [eisende partij] op de borgstelling naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Verrekening restvordering

4.13.

Tot slot beroept [gedaagde partij] zich op verrekening van zijn schuld uit hoofde van de borgstelling met een restvordering die hij nog op [eisende partij] zou hebben uit hoofde van de prestatiebonus. Hij stelt zich in dit kader op het standpunt dat de prestatiebonus die hem op basis van de arbeidsovereenkomst toekwam voor een bedrag van € 30.933,- te laag is vastgesteld. De prestatiebonus zou namelijk zijn berekend op basis van de zogenoemde ‘cash- en debt free’-waarde, te weten de ondernemingswaarde, in plaats van de koopprijs zoals betaald door de koper.

4.14.

[eisende partij] heeft zich tegen deze verrekening verweerd. Zij voert aan dat wel degelijk van de ondernemingswaarde moet worden uitgegaan, zodat [gedaagde partij] reeds gekregen heeft waar hij op basis van de arbeidsovereenkomst recht op had.

4.15.

De rechtbank stelt voorop dat het in dit geval gaat om de uitleg van hetgeen partijen zijn overeengekomen. Hierbij is de Haviltex-norm het uitgangspunt. Dit betekent dat een zuiver taalkundige uitleg van die bepalingen niet voldoende is. De uitleg is namelijk mede afhankelijk van de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan (de bepalingen in) de overeenkomst mochten toekennen en wat zij daarover redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Ook gedragingen van partijen na het sluiten van de overeenkomst kunnen van belang zijn voor de aan die overeenkomst te geven uitleg.

4.16.

[gedaagde partij] baseert zijn lezing op de bewoordingen van de arbeidsovereenkomst. Daarin staat namelijk dat de prestatiebonus wordt berekend aan de hand van het “verkoopbedrag” (zie hiervoor onder 2.4). [eisende partij] op haar beurt heeft gesteld dat het volkomen logisch en gebruikelijk is van de ondernemingswaarde uit te gaan, omdat enkel de ondernemingswaarde gerelateerd kan worden aan de prestaties van de bestuurder. [gedaagde partij] heeft dit niet weersproken en zich ook niet uitgelaten over de vraag waarom partijen desondanks voor een andere waarde zouden hebben gekozen. [eisende partij] voert daarnaast terecht aan dat nergens uit blijkt dat [gedaagde partij] zich eerder op het standpunt heeft gesteld dat zijn prestatiebonus verkeerd is berekend. Temeer nu hij actief bij het verkoopproces was betrokken, had dit wel voor de hand gelegen. Dat [gedaagde partij] destijds simpelweg de berekening van de betrokken adviseurs heeft gevolgd, zoals hij ter zitting stelde, acht de rechtbank dan ook niet overtuigend. Kennelijk was ook [gedaagde partij] de mening toegedaan dat ondanks de bewoordingen van de arbeidsovereenkomst, voor de berekening van de bonus uit moest worden gegaan van de ondernemingswaarde.

4.17.

De rechtbank is daarom van oordeel dat aan [gedaagde partij] geen restvordering terzake de prestatiebonus op [eisende partij] heeft. Zijn beroep op verrekening kan dus niet slagen.

Slotsom, rente en kosten

4.18.

Het voorgaande leidt ertoe dat [eisende partij] uit hoofde van de borgstelling aanspraak kan maken op de restant schuld uit hoofde van de leningsovereenkomst. [eisende partij] heeft onbetwist gesteld dat het hierbij gaat om een bedrag van € 56.479,-, te weten € 55.000,- aan restant schuld en € 1.479,- aan contractuele rente. Verder heeft [gedaagde partij] niet betwist dat [eisende partij] op grond van de borgstelling over beide bedragen eveneens aanspraak kan maken op vergoeding van de wettelijke rente, ingaande per 22 maart 2024. Gelet op de sommatiebrief van 12 maart 2024 met daarin een betaaltermijn van zeven dagen, acht ook de rechtbank dit onderdeel van de vordering toewijsbaar.

4.19.

Daarnaast vordert [eisende partij] buitengerechtelijke incassokosten die zij begroot op een bedrag van € 1.339,79. De rechtbank stelt vast dat het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten (hierna: het Besluit) van toepassing is nu het verzuim na 1 juli 2012 is ingetreden. [eisende partij] heeft voldoende onderbouwd gesteld dat buitengerechtelijke incassowerkzaamheden zijn verricht. Het gevorderde bedrag aan buitengerechtelijke incassokosten komt bovendien overeen met het in het Besluit bepaalde tarief. De rechtbank zal het gevorderde bedrag dus toewijzen. Hierbij merkt de rechtbank op dat [eisende partij] zich op het standpunt heeft gesteld dat zij op grond van de leningsovereenkomst in samenhang met de akte van borgtocht recht heeft op vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte incassokosten. Nu zij de door haar gemaakte incassokosten heeft begroot op voornoemde staffel, behoeft deze additionele grondslag echter geen bespreking. Verder zal de rechtbank de over de buitengerechtelijke kosten gevorderde wettelijke rente toewijzen per datum dagvaarding. Immers heeft [eisende partij] niet onderbouwd gesteld wanneer zij deze kosten heeft gemaakt.

4.20.

[gedaagde partij] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten (inclusief nakosten) worden veroordeeld. [eisende partij] vordert op grond van de akte van borgtocht vergoeding van de daadwerkelijk door haar gemaakte proceskosten, maar licht in zijn geheel niet toe wat deze zijn. De rechtbank gaat hier dan ook als onvoldoende onderbouwd aan voorbij. De proceskosten aan de zijde van [eisende partij] worden begroot als volgt, waarbij de rechtbank voor wat betreft salaris advocaat aansluit bij het liquidatietarief dat past bij de toegewezen vordering:

- kosten van de dagvaarding

€

113,54

- griffierecht

€

2.889,00

- salaris advocaat

€

3.035,00

(2,5 punten × € 1.214,00)

- nakosten

€

178,00

(plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)

Totaal

€

6.215,54

4.21.

De gevorderde wettelijke rente over de proceskosten wordt toegewezen zoals vermeld in de beslissing.

Uitvoerbaar bij voorraad verklaring

4.22.

[gedaagde partij] heeft zich verweerd tegen de door [eisende partij] gevorderde uitvoerbaar bij voorraadverklaring. Hij voert in dit kader aan dat een toewijzend vonnis waarschijnlijk tot zijn persoonlijk faillissement zal leiden, terwijl het belang van [eisende partij] bij tenuitvoerlegging enkel financieel van aard is.

4.23.

De rechtbank stelt het volgende voorop. Uitgangspunt is dat een uitgesproken veroordeling, hangende een hogere voorziening, uitvoerbaar dient te zijn en ten uitvoer kan worden gelegd. De rechter kan van dit uitgangspunt afwijken wanneer het belang van de veroordeelde bij behoud van de bestaande toestand lopende die hogere voorziening zwaarder weegt dan het belang dat degene die de veroordeling heeft verkregen, erbij heeft om die direct ten uitvoer te kunnen leggen. Als de beslissing de veroordeling tot betaling van een geldsom betreft, is het belang van de wederpartij bij de tenuitvoerlegging in beginsel gegeven. Bij de toepassing van deze maatstaf moet de rechter de kans van slagen van het tegen die beslissing aangewende rechtsmiddel buiten beschouwing laten.

4.24.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft [gedaagde partij] niet althans onvoldoende aannemelijk gemaakt dat er omstandigheden zijn die meebrengen dat zijn belang bij behoud van de bestaande situatie zolang niet op het hoger beroep is beslist, zwaarder weegt dan het belang van [eisende partij] bij de tenuitvoerlegging van het bestreden vonnis. Nu de beslissing de veroordeling tot betaling van een geldsom betreft, is het belang van [eisende partij] bij de tenuitvoerlegging in beginsel gegeven. Het belang van [gedaagde partij] bij schorsing weegt daartegen niet op. Hij heeft in dit kader weliswaar gesteld dat hij niet in staat is de vordering te voldoen, omdat hij niet over zaken van waarde en niet over enige inkomsten beschikt, maar deze enkele gestelde omstandigheid, wat daarvan zij, is geen voldoende reden voor schorsing van de executie. Niet gebleken is dat er aan de zijde van [gedaagde partij] een noodtoestand zal ontstaan als tot invordering door [eisende partij] wordt overgegaan. Ook niet als de tenuitvoerlegging van dit vonnis inderdaad tot zijn persoonlijke faillissement leidt, zoals door [gedaagde partij] gesteld.

4.25.

De rechtbank zal dit verweer dus passeren en dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad verklaren.