Datum uitspraak:
Datum publicatie:
Rechtsgebied:
Zaaknummer:
Soort procedure:
Vindplaatsen:

Inhoudsindicatie:

Arbeidsovereenkomst journalist. Nevenarbeid. CAO Dagbladjournalisten. Verenigbaarheid journalistieke en politieke functie (gemeenteraadslid).

Uitspraak



GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Sector handel

Zaaknummer : 200.026.863/01

Rolnummer rechtbank : 853490 CV EXPL 07-39967

arrest van de negende civiele kamer d.d. 28 september 2010

inzake

AD Nieuwsmedia B.V.,

gevestigd te Rotterdam,

appellante,

hierna te noemen: AD Nieuwsmedia,

advocaat: mr. E.Grabandt te ’s-Gravenhage,

tegen

[de Werknemer],

wonende te [Woonplaats], gemeente [Plaatsnaam],

geïntimeerde,

hierna te noemen: [de Werknemer],

advocaat: mr. P.A. Schmidt te Zoetermeer.

De verdere loop van het geding

Bij tussenarrest van 31 maart 2009 is een comparitie van partijen gelast, die op 11 juni 2009 is gehouden. Van deze comparitie is proces-verbaal is opgemaakt. Vervolgens is de zaak naar de rol verwezen voor memorie van grieven.

Bij memorie van grieven (met producties) heeft AD Nieuwsmedia vier grieven aangevoerd. Deze zijn door [de Werknemer] bij memorie van antwoord (met producties) bestreden. Ten slotte hebben partijen onder overlegging van de stukken arrest gevraagd. In het procesdossier van [de Werknemer] ontbreekt het tussenarrest van 31 maart 2009.

Beoordeling van het hoger beroep

1. Partijen zijn niet opgekomen tegen de feiten die de kantonrechter in het bestreden vonnis als vaststaand heeft aangenomen, zodat ook het hof van die feiten zal uitgaan. Het gaat in deze zaak kort gezegd om het volgende.

2. [de Werknemer] is op [datum] een arbeidsovereenkomst aangegaan met de rechtsvoorganger van AD Nieuwsmedia. Hij vervulde laatstelijk de functie van eindredacteur.

3. [de Werknemer] is sinds september 2006 arbeidsongeschikt voor die functie en is in het kader van zijn re-integratie voor 10 uur per week werkzaam geweest als redacteur/verslaggever van AD de Dordtenaar. Vanaf december 2008 is hij 80-100% arbeidsongeschikt wegens ziekte en niet meer werkzaam als journalist. Er is uitzicht op hervatting van zijn werkzaamheden.

4. Op de arbeidsovereenkomst is de CAO voor de Dagbladjournalisten van toepassing (hierna: de CAO). Artikel 8.4 luidt, voor zover ten deze van belang, als volgt:

“(…)

6. De journalist mag zonder vooraf verleende schriftelijke toestemming van zijn directie en hoofdredactie geen arbeid voor derden, die niet op journalistiek terrein ligt, verrichten, indien dit hem zou kunnen beletten zijn journalistieke taak op de juiste wijze te vervullen.

7. In een schriftelijke toestemming, als in de voorgaande leden bedoeld, kunnen voorwaarden worden opgenomen waaraan de journalist bij het verrichten van zijn nevenarbeid wordt gebonden, zulks indien en voor zover deze voorwaarden ter bescherming van de ideële en/of materiele belangen van het eigen dagblad redelijkerwijs verantwoord kunnen worden geacht.

(…)”.

5. Op 24 mei 2006 is in de algemene redactievergadering van AD Nieuwsmedia het “Redactiestatuut AD” vastgesteld, dat blijkens de tekst daarvan op 20 november 2006 is ondertekend namens de directie van AD Nieuwsmedia, de hoofdredactie van AD Nieuwsmedia en de redactieraad van AD. In dit statuut is onder meer vermeld:

“(…)

1. Doel van dit statuut

Dit redactiestatuut regelt de vrijheid van nieuwsgaring van de redactie van het AD (…)

3. Uitgangspunten

3.1 Het AD in al zijn verschijningsvormen is een onafhankelijk medium zonder binding met enige politieke partij, levensbeschouwelijke organisatie of belangengroepering. Hoofdredactie en redactie verrichten hun journalistieke taak zonder rechtstreekse beïnvloeding door wie ook, van buiten noch van binnen het bedrijf, anders dan in dit statuut is geregeld.(…)”

6. [de Werknemer] is in zijn vrije tijd politiek betrokken in de gemeente van zijn woonplaats en heeft zich in 2006 verkiesbaar gesteld als gemeenteraadslid voor de PvdA in de gemeente [Plaatsnaam]. In november 2006 is hij met voorkeursstemmen gekozen in de gemeenteraad van die gemeente.

7. Bij brief van 12 februari 2007 heeft AD Nieuwsmedia de gemachtigde van [de Werknemer] meegedeeld dat zij [de Werknemer] geen toestemming verleent om het raadlidmaatschap te combineren met de uitoefening van een journalistieke functie bij het AD.

8. In afwachting van een beslissing van de rechter heeft [de Werknemer] zich op de reservelijst laten plaatsen voor een zetel in de gemeenteraad. Uiteindelijk heeft hij van benoeming afgezien. Hij was wel voornemens om zich bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010 opnieuw verkiesbaar te stellen.

9. AD Nieuwsmedia telt een aantal regionale kranten, die verschillende edities hebben. Rotterdams Dagblad bestaat uit de edities Hoeksche Waard, Oost, Stad, Voorne Putten en Waterweg, die elk hun eigen verspreidingsgebied hebben. In sommige “grensgebieden” kunnen abonnees kiezen uit twee verschillende edities. In de gemeente [Plaatsnaam] worden AD Rotterdams Dagblad edities Hoeksche Waard en AD De Dordtenaar bezorgd. Artikelen die voor AD De Dordtenaar worden geschreven kunnen tevens geplaatst worden in AD Rotterdams Dagblad, editie Hoeksche Waard en omgekeerd.

10. Bij inleidende dagvaarding heeft [de Werknemer] een verklaring voor recht gevorderd dat hij als gemeenteraadslid in de gemeente [Plaatsnaam] geïnstalleerd mag worden zonder dat dit consequenties heeft voor zijn dienstverband bij AD Nieuwsmedia, met veroordeling van AD Nieuwsmedia in de proceskosten.

11. De kantonrechter heeft de vordering toegewezen en AD Nieuwsmedia in de proceskosten veroordeeld.

12. De grieven lenen zich tot gezamenlijke behandeling. AD Nieuwsmedia stelt zich, onder verwijzing naar het hiervoor geciteerde artikel 8.4 lid 6 van de CAO , op het standpunt dat zij [de Werknemer] op goede gronden toestemming heeft onthouden om het raadlidmaatschap te combineren met de uitoefening van een journalistieke functie bij het AD. [de Werknemer] heeft (in eerste aanleg) allereerst aangevoerd dat er voor het raadslidmaatschap geen toestemming is vereist omdat de betreffende CAO-bepaling in dit geval niet van toepassing is (het gaat hier volgens [de Werknemer] niet om “arbeid voor derden”) en voor zover dat anders zou zijn, dat het raadslidmaatschap voor hem geen enkele beperking vormt voor hem om zijn journalistieke taak op een correcte wijze uit te voeren.

13. Wat de uitleg van het begrip “arbeid voor derden”, in lid 6 van artikel 8.4 van de CAO betreft stelt het hof het volgende voorop. Naar vaste jurisprudentie zijn bij de uitleg van de CAO de bewoordingen daarvan, gelezen in het licht van de gehele tekst en eventuele voor derden kenbare toelichting daarop, van doorslaggevende betekenis. Het komt daarbij niet aan op een strikt grammaticale uitleg, maar op het vaststellen van de betekenis die naar objectieve maatstaven volgt uit de bewoordingen waarin de CAO bepaling en eventuele voor derden kenbare toelichting is gesteld. Bij die uitleg kunnen als objectief kenbare gezichtspunten onder meer worden betrokken de elders in de CAO gebruikte formuleringen en de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties, zouden leiden. Ook kan bij de uitleg rekening worden gehouden met de kennelijke ratio en strekking van de regeling, waartoe de bepaling behoort en de bedoeling van de opstellers, voor zover deze objectief, uit de tekst van de CAO en de eventuele toelichting daarop voor derden kenbaar is. Bovendien zal de uitleg dienen plaats te vinden aan de hand van hetgeen ten tijde van de gelding van de uit te leggen CAO naar objectieve maatstaven kenbaar was. Een latere opgenomen wijziging of aanvulling of toelichting mag niet bij de uitleg van een eerdere CAO worden betrokken. Toepassing van die criteria in het onderhavige geval leidt het hof tot het oordeel dat het bekleden van een politieke openbare functie zoals het lidmaatschap van een gemeenteraad en het verrichten van de daaraan verbonden werkzaamheden valt onder het begrip “arbeid voor derden” als opgenomen in genoemd artikel van de CAO . Hetzelfde geldt voor het begrip “nevenarbeid” in lid 7 van genoemd artikel. Daarmee wordt, gelet op de verwijzing naar de in de voorgaande leden bedoelde toestemming kennelijk hetzelfde bedoeld als “arbeid voor derden”. Het bovengeciteerde deel van dit artikel heeft, zo valt uit de tekst daarvan zelf af te leiden, het oog op al die werkzaamheden die een belemmering voor het journalistieke functioneren zouden kunnen vormen en waarbij het ideële of materiele belang van het dagblad c.q. de werkgever in het gedrang kan komen. Daarvan is bij uitstek sprake in het geval van een politieke functie ([de Werknemer] zal deel uitmaken van de PvdA-fractie) in het openbaar bestuur. Het hof deelt niet de mening van [de Werknemer] dat het raadswerk slechts als “hobby” moet worden beschouwd, omdat het, zoals hij stelt, gecombineerd wordt met een betaalde baan en omdat het om een kleine gemeente gaat. De hoeveelheid tijd die ermee gemoeid is, is echter niet doorslaggevend. [de Werknemer] had als journalist voor het uitoefenen van de werkzaamheden die aan het raadlidmaatschap zijn verbonden (voor de duidelijkheid: pas indien en nadat hij verkozen was) dus voorafgaande toestemming aan AD Nieuwsmedia moeten vragen.

14. Daaraan doet niet af dat het hier gaat om een functie tot het vervullen waarvan elke burger volgens de Grondwet gerechtigd is; onder omstandigheden kan in een arbeidsverhouding een inbreuk op een grondrecht van de werknemer toelaatbaar zijn, zoals door [de Werknemer] op zichzelf ook niet wordt betwist.

15. Vervolgens is aan de orde of AD Nieuwsmedia deze toestemming had mogen weigeren en dus of in redelijkheid kan worden aangenomen dat het raadlidmaatschap [de Werknemer], in de woorden van artikel 8.4 van de CAO , “zou kunnen beletten zijn journalistieke taak op de juiste wijze te vervullen.”

16. Of een journalistieke functie verenigbaar is met een politieke functie in het openbaar bestuur dient naar het oordeel van het hof van geval tot geval te worden bezien, waarbij de wederzijdse belangen van dagblad en journalist dienen te worden afgewogen. Aan de zijde van de journalist geldt in algemene zin dat sprake is van het zwaarwegende belang om vrijelijk een grondrecht (het passief kiesrecht) te kunnen uitoefenen. Of een inbreuk daarop gerechtvaardigd is, hangt af van de wijze waarop en de mate waarin het uitoefenen van dat grondrecht een wezenlijke belemmering vormt voor ofwel de journalistieke arbeid van de betrokken journalist zelf (zulks in het licht van de door het desbetreffende dagblad daaraan gestelde eisen, afhankelijk van bijvoorbeeld levensbeschouwing, geloof of andere beginselen waaraan journalisten worden geacht zich te conformeren) ofwel afbreuk doet aan de op deze beginselen rustende signatuur van de krant zelf. Voorts is van belang of en in hoeverre sprake is van een consequente gedragslijn van het dagblad c.q. de hoofdredactie bij het verbieden respectievelijk toestaan van nevenfuncties. Aan dit laatste vereiste is voldaan: AD Nieuwsmedia heeft onweerspoken gesteld dat zij, in elk geval sedert 2005 toen AD Nieuwsmedia is ontstaan uit een fusie van diverse regionale dagbladen, alle verzoeken om nevenactiviteiten toe te staan beoordeelt volgens de criteria van haar redactiestatuut; eveneens staat als onweersproken vast dat haar nooit een eerder verzoek om een nevenfunctie als de onderhavige is gedaan dan wel dat zij deze (eerder) heeft toegestaan.

17. Wat het onderhavige verzoek betreft overweegt het hof het navolgende. Tussen partijen is niet in geschil dat AD Nieuwsmedia, zoals ook in haar redactiestatuut als uitgangspunt is geformuleerd, een onafhankelijk medium is zonder binding met enige politieke partij, levensbeschouwelijke organisatie of belangengroepering. De krant profileert zich ook als objectief en onafhankelijk. AD Nieuwsmedia mag van haar redacteuren en verslaggevers verlangen dat zij vanuit dezelfde beginselen hun journalistieke werk verrichten. Dat betekent dat de in haar kranten schrijvende journalisten bij hun nieuwsgaring en in de inhoud van hun artikelen zoveel als redelijkerwijs mogelijk is zich niet laten leiden door of uitdrukking geven aan hun eventuele voorkeur of sympathie voor een bepaalde politieke of andere groepering of door deze aangehangen denkbeelden. Zoals [de Werknemer] op zichzelf terecht heeft betoogd, betekent dat niet dat verslaggevers niet politiek of anderszins maatschappelijk geëngageerd zouden mogen zijn. Arbeid of werkzaamheden voor de in het redactiestatuut bedoelde groeperingen kunnen echter afbreuk doen aan de onafhankelijke signatuur van de krant indien deze groeperingen onderwerp zijn of kunnen zijn van de journalistieke berichtgeving van de betreffende verslaggever.

18. Daarvan is hier naar het oordeel van het hof sprake. Immers, het verspreidingsgebied van de kranten, waarvoor [de Werknemer] schrijft, valt samen met het gebied waarin hij als gemeenteraadslid zitting wil nemen. Immers, de editie AD De Dordtenaar, waarvoor [de Werknemer] schrijft, verschijnt in de gemeente [Plaatsnaam] en artikelen uit AD De Dordtenaar worden soms ook gepubliceerd in de editie AD Rotterdams Dagblad editie Hoeksche Waard, die eveneens in [Plaatsnaam] verschijnt. AD Nieuwsmedia heeft, door [de Werknemer] niet of onvoldoende weersproken, gesteld dat de functie van politiek redacteur/verslaggever bij kleine regionale redacties niet bestaat en dat alle verslaggevers, en dus ook [de Werknemer], geacht worden inzetbaar te zijn op elk terrein, waaronder ook onderwerpen van politieke aard. AD Nieuwsmedia heeft in voldoende mate aannemelijk gemaakt dat aldus de kans bestaat dat [de Werknemer] publiceert over kwesties die de gemeentepolitiek van [Plaatsnaam] raken, terwijl hijzelf als bestuurder in de betreffende gemeente werkzaam is. [de Werknemer] heeft weliswaar aangevoerd dat zulks in de praktijk nauwelijks zal voorkomen en dat als het een enkele keer voorkomt, hij zelf zeer wel in staat is om dat te beoordelen en zich in voorkomende gevallen zal onthouden van het schrijven van een artikel over het betreffende onderwerp, maar daardoor is in elk geval de - evenzeer te vermijden - schijn van belangentegenstelling c.q. verstrengeling niet weggenomen. Dat AD Nieuwsmedia zich niet of nauwelijks (meer) bezig houdt met gemeentepolitiek heeft [de Werknemer] onvoldoende onderbouwd, evenals de stelling dat de lezers die hem kennen als journalist, hem niet kennen als gemeenteraadslid en vice versa. AD Nieuwsmediaheeft voorts terecht aangevoerd dat de scheidslijn tussen onderwerpen die wel of niet een (zekere) politieke lading hebben, zeker op regionaal of gemeentelijk niveau niet altijd duidelijk valt te trekken. Dat onderscheid is onder meer afhankelijk van de perceptie van niet alleen de journalist, maar ook van dat van de lezer en in die zin dus subjectief. Hoe groot de daadwerkelijke kans is dat sprake is van (de schijn van) een conflicterende situatie is daarom moeilijk te bepalen; dát die mogelijkheid bestaat is onomstreden. Het debat tussen partijen over tal van door ieder van hen gegeven voorbeelden die moeten aantonen dat juist wel of juist niet sprake is van het door AD Nieuwsmedia gevreesde respectievelijk door [de Werknemer] ontkende risico, geeft al aan hoe verschillend aard en lading van allerlei onderwerpen kunnen worden geïnterpreteerd. Dat de combinatie journalist en gemeenteraadslid eerder is voorgekomen en in dat geval niet tot problemen heeft geleid, omdat de betrokken journalist zelf politiek en werk goed kon scheiden , zoals [de Werknemer] heeft betoogd onder verwijzing naar een door hem bij memorie van antwoord overgelegde productie over een journalist die werkzaam was bij het Haarlems Dagblad en tevens raadslid was van de gemeente Haarlemmermeer, doet, indien juist (AD Nieuwsmediaheeft zich over deze productie niet kunnen uitlaten) aan vorenstaande niet af. Een goede vergelijking valt al wegens gebrek aan voldoende gegevens niet te trekken, zoals bijvoorbeeld de inhoud van het redactiestatuut van laatstgenoemd dagblad of toepasselijkheid van de CAO in die situatie. Zelfs als de CAO toepasselijk zou zijn, staat het het AD Nieuwsmedia vrij om tot een andere afweging te komen dan het betreffende dagblad.

19. Voorts acht het hof het mogelijk dat zich de situatie kan voordoen dat een collega journalist bericht over het optreden van [de Werknemer] als raadslid en over de door zijn partij gehuldigde standpunten. In de hierboven bedoelde gevallen bestaat de mogelijkheid van (de schijn van) conflicterende of juist verstrengelde standpunten en belangen, die afbreuk kunnen doen aan het door AD Nieuwsmedia gehuldigde en uitgedragen beginsel van onafhankelijk dagblad.

20. Op grond van het vorenstaande, mede gezien de onweersproken stelling van AD Nieuwsmedia dat [de Werknemer] in geval hij zijn raadslidmaatschap doorzet, in de gelegenheid zal worden gesteld om een niet-journalistieke functie te vervullen, komt het hof tot een andere afweging dan de rechter in eerste aanleg. Dat betekent dat het hoger beroep slaagt. Het bestreden vonnis zal worden vernietigd en de gevorderde verklaring voor recht zal alsnog worden afgewezen. Als in het ongelijk gestelde partij zal [de Werknemer] worden verwezen in de kosten van beide instanties.

Beslissing

Het hof:

­ vernietigt het vonnis waarvan beroep;

en opnieuw rechtdoende:

­ wijst de vordering van [de Werknemer] af;

­ veroordeelt [de Werknemer] in de kosten van het geding in eerste aanleg, tot aan 15 januari 2009 aan de zijde van AD Nieuwsmedia begroot op € 750,- aan salaris gemachtigde;

­ veroordeelt [de Werknemer] in de kosten van het hoger beroep, tot op heden begroot op € 262,- aan verschotten en € 1.788,- aan salaris advocaat.

Dit arrest is gewezen door mrs. R.C. Schlingemann, M.J. van der Ven en J.W. van Rijkom en is uitgesproken ter openbare terechtzitting van 28 september 2010 in aanwezigheid van de griffier


» Juridisch advies nodig? « advertorial

Heeft u een juridisch probleem of een zaak die u wilt voorleggen aan een gespecialiseerde jurist of advocaat ?

Neemt u dan gerust contact met ons op en laat uw zaak vrijblijvend beoordelen.



naar boven      |      zoeken      |      uitgebreid zoeken

Snel uitspraken zoeken en filteren

> per rechtsgebied > op datum > op instantie

Gerelateerde advocaten

Gerelateerde advocatenkantoren

Recente vacatures

Meer vacatures | Plaats vacature