Datum uitspraak:
Datum publicatie:
Rechtsgebied:
Zaaknummer:
Soort procedure:
Instantie:

Inhoudsindicatie:

Alsnog oplegging van verpleging van overheidswege.

De terbeschikkinggestelde heeft meerdere malen de voorwaarden, welke hem door de rechtbank Zwolle-Lelystad zijn opgelegd, overtreden. Anders dan de raadsman heeft betoogd hebben de kliniek en het openbaar ministerie wel degelijk rekening gehouden met de omstandigheid dat het moeizame behandelverloop te wijten is aan de problematiek van de terbeschikkinggestelde. De kliniek ziet thans geen mogelijkheden meer om de behandeling van de terbeschikkinggestelde in het kader van een TBS met voorwaarden voort te zetten. Nu het huidige juridisch kader van een terbeschikkingstelling met voorwaarden onvoldoende is gebleken om de terbeschikkinggestelde op veilige wijze te behandelen en te resocialiseren, zal het hof, anders dan de rechtbank, alsnog de verpleging van overheidswege bevelen.

Uitspraak



TBS P11/0091

Beslissing d.d. 26 mei 2011

De kamer van het hof als bedoeld in artikel 67 van de Wet op de rechterlijke organisatie heeft te beslissen op het beroep van het openbaar ministerie in de zaak tegen

[Terbeschikkinggestelde],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum],

verblijvende in [verblijfplaats].

Het beroep is ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank Zwolle-Lelystad van 8 februari 2011, houdende afwijzing van de vordering van de officier van justitie tot het alsnog geven van een bevel tot verpleging van overheidswege.

Het hof heeft gelet op de stukken, waaronder:

- het proces-verbaal van het onderzoek in eerste aanleg;

- de beslissing waarvan beroep;

- de akte van hoger beroep van het openbaar ministerie, d.d. 9 februari 2011;

- de aanvullende informatie van Trajectum, locatie Hoeve Boschoord, van 27 april 2011, met als bijlagen de wettelijke aantekeningen van week 2 van 2010 tot en met week 27 van 2010;

- het adviesrapport van Reclassering Nederland Regio Midden-Oost Nederland, d.d. 9 mei 2011.

Het hof heeft ter zitting van 12 mei 2011 gehoord de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr A.A. Bos, advocaat te Zwolle, en de advocaat-generaal, mr A.J. Molhoek.

Overwegingen

De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank Zwolle-Lelystad, d.d. 15 april 2008, ter beschikking gesteld, waarbij aan de terbeschikkinggestelde onder meer de volgende voorwaarden zijn gesteld, namelijk dat de terbeschikkinggestelde:

1. zich niet zal schuldig maken aan enig strafbaar feit,

2. zich niet buiten de landsgrenzen zal begeven,

3. zich aan de afspraken en aanwijzingen hem te geven door de Reclassering Nederland zal houden en zich begeleidbaar zal opstellen,

4. zal meewerken aan een kennismakingsgesprek met de wijkagent die op de hoogte zal worden gebracht van zijn situatie en verblijfadres. Dit zal zeker aan de orde zijn als een vervolgtraject plaatsvindt na de klinische behandeling in Hoeve Boschoord.

5. zich klinisch zal laten behandelen door Hoeve Boschoord, volgens het op te stellen behandelplan van deze instelling. De terbeschikkinggestelde zal zich niet onttrekken aan deze behandeling of zal zijn behandeling niet eerder beëindigen dat na uitdrukkelijke toestemming van het behandelteam van Hoeve Boschoord en de reclassering. Indien in het vervolgtraject een poliklinische behandeling geïndiceerd is dan zal de terbeschikkinggestelde hier aan meewerken.

6. verblijft binnen Hoeve Boschoord. De terbeschikkinggestelde zal het verblijf niet beëindigen zonder overleg en toestemming van Hoeve Boschoord als wel van de reclassering. De terbeschikkinggestelde zal zich aan de huisregels houden van Hoeve Boschoord.

7. de hem voorgeschreven medicatie zal innemen. Het medicatiebeleid van de terbeschikkinggestelde komt in handen van het behandelteam van Hoeve Boschoord. Tevens zal de terbeschikkinggestelde meewerken aan eventuele controles van de instelling op de inname van zijn medicatie.

8. geen drugs en alcohol zat gebruiken. De terbeschikkinggestelde dient zijn medewerking te verlenen aan de (urine-)controles hierop.

9. zal deelnemen aan een (behandel-)programma zoals dat door Hoeve Boschoord aangeboden wordt. Mocht de terbeschikkinggestelde in een later stadium buiten de kliniek verkeren dan zal hij een geschikte daginvulling hebben.

10. zich zal houden aan het vrijhedenprotocol. Het beleid komt in handen van het behandelteam van Hoeve Boschoord.

11. inzage zal geven in zijn financiële situatie aan Hoeve Boschoord en de reclassering en zal meewerken aan het afbetalen van zijn schulden.

12. openheid geeft over zijn sociale contacten aan Hoeve Boschoord en de reclassering.

Het standpunt van het openbaar ministerie

In de appelschriftuur stelt de officier van justitie het volgende. De terbeschikkinggestelde heeft meerdere malen de voorwaarden overtreden. Er was sprake van drugsgebruik en agressief gedrag. Tevens heeft de terbeschikkinggestelde geweigerd aan onderdelen van de behandeling deel te nemen en heeft hij op 10 november 2010 twee medewerkers van kliniek bedreigd. De advocaat-generaal neemt het standpunt van de officier van justitie over en acht de stelling van de raadsman dat eerdere incidenten niet meegeteld mogen worden onjuist. Er is volgens de advocaat-generaal sprake van een cumulatie van gebeurtenissen. Bovendien is de terbeschikkinggestelde meerdere malen gewaarschuwd. De behandeling verliep moeizaam en de kliniek geeft aan dat de benodigde behandelduur de maximumtermijn van de terbeschikkingstelling met voorwaarden waarschijnlijk zal overschrijden. Dat is weliswaar geen grond voor omzetting, maar kan wel van belang zijn voor de opportuniteit. Er was sprake van een ernstig indexdelict. Wellicht dat de behandeling in een meer gestructureerde setting beter zal verlopen. De kliniek geeft aan dat het recidiverisico en de kans op terugval in middelengebruik zonder behandeling onverminderd als hoog wordt ingeschat. De veiligheid van anderen vereist derhalve dat terbeschikkinggestelde alsnog van overheidswege zal worden verpleegd. De advocaat-generaal verzoekt het hof dan ook om de vordering toe te wijzen.

Het standpunt van de terbeschikkinggestelde en zijn raadsman

De terbeschikkinggestelde verzet zich met klem tegen de vordering tot omzetting. Het openbaar ministerie legt aan de vordering tot omzetting twee redenen ten grondslag. Allereerst de overtreding van de voorwaarden en ten tweede de bescherming van veiligheid van personen en goederen. Beide voorwaarden kunnen volgens de verdediging echter niet tot toewijzing van de vordering leiden.

Ten aanzien van de eerdere incidenten wordt opgemerkt dat de oorzaak hiervan met name bij de kliniek ligt en niet bij de terbeschikkinggestelde. De onrust en agressie, welke bij de terbeschikkinggestelde werden waargenomen, werden namelijk veroorzaakt door de vele onverwachte overplaatsingen naar diverse afdelingen in korte tijd, terwijl, zo blijkt uit de rapportages, de terbeschikkinggestelde juist veel tijd nodig heeft om te wennen aan verandering en nieuwe begeleiding. Zijn afwijkende gedrag gedurende die periode, waaronder het wegloopincident van 11 april 2010 en de positieve uitslagen bij de drugstests, is dan ook verklaarbaar en kan hem niet worden aangerekend. Niet voor niets kreeg de terbeschikkinggestelde slechts een waarschuwing en adviseerde de reclassering de terbeschikkingstelling met voorwaarden voort te zetten, omdat deze incidenten onderdeel vormen van zijn problematiek.

Uiteindelijk vormt het incident met de schroevendraaier op 10 november 2010 aanleiding voor het openbaar ministerie om omzetting te vorderen. Uit het proces-verbaal van de politie blijkt echter dat het allemaal wel meeviel. Van bedreiging met een schroevendraaier is in ieder geval geen sprake geweest. Bovendien dient het incident in het juiste perspectief gezien te worden. De terbeschikkinggestelde had al dagen zijn medicijnen, waaronder antipsychotica, niet ingenomen. De vraag is dan ook in hoeverre de terbeschikkinggestelde toerekeningsvatbaar was ten tijde van het incident.

De behandeling van de terbeschikkinggestelde verloopt met vallen en opstaan. Incidenten zijn voorzienbaar en maken deel uit van de problematiek van de terbeschikkinggestelde. Het is derhalve niet opportuun om bij de eerste de beste misstap direct omzetting in dwangverpleging te vorderen. Bovendien zou omzetting de terbeschikkinggestelde onevenredig zwaar treffen. De gemiddelde terbeschikkingstelling met dwangverpleging duurt thans meer dan acht jaar. Een enkele misstap aan het begin van zijn behandeling zou er toe leiden dat de terbeschikkinggestelde jarenlang van zijn vrijheid zal worden beroofd. Een beter alternatief is om de voorwaarden aan te passen, onder meer met de voorwaarde dat de terbeschikkinggestelde zich correct jegens het personeel van de kliniek dient te gedragen. De terbeschikkinggestelde is bereid zich daaraan te houden.

Ten aanzien van het standpunt van de kliniek dat de benodigde behandelduur de maximumtermijn van de terbeschikkingstelling met voorwaarden waarschijnlijk zal overschrijden, wordt opgemerkt dat dit geen grond kan vormen voor een vordering tot omzetting. Bovendien is het prematuur om nu al, aan het begin van de behandeling, te concluderen dat de maximale behandeltermijn van terbeschikkingstelling met voorwaarden onvoldoende zal zijn. De behandeling is immers net begonnen en kan, inclusief verlenging, nog drie jaren duren.

Ook het gevaarscriterium kan niet tot omzetting leiden. Dit kan slechts indien er sprake is van een plotselinge verslechtering van de geestelijke toestand van de terbeschikkinggestelde, gepaard gaande met symptomen die zich ook voorafgaand aan het plegen van het delict hebben voorgedaan. Uit de rapportages blijkt echter dat de terbeschikkinggestelde vooruitgang boekt, zij het met vallen en opstaan. Een enkel incident maakt dat niet anders. Mocht het hof toch menen dat het gevaarscriterium omzetting in dwangverpleging noodzakelijk maakt, dan dient te zaak te worden aangehouden om nieuwe rapportages uit te laten brengen. De vorige rapportages komen dateren van 2008, zijn opgesteld voor de terbeschikkinggestelde enige behandeling had ondergaan, en zijn derhalve te oud. Al met al zijn er onvoldoende redenen om de vordering tot omzetting toe te wijzen. De raadsman verzoekt dan ook om bevestiging van de beslissing van de rechtbank Zwolle-Lelystad.

Het oordeel van het hof

Het hof zal de beslissing van de rechtbank vernietigen, daar het tot een andere beslissing komt.

Uit de stukken en het verhandelde ter zitting blijkt dat de terbeschikkinggestelde in de periode van zijn opname in Hoeve Boschoord (van 30 september 2009 tot en met 10 november 2010) de voorwaarden, welke hem door de rechtbank Zwolle-Lelystad bij vonnis van 15 april 2008 werden opgelegd, meerdere malen heeft overtreden. Dit is uiteindelijk geculmineerd in een incident op 10 november 2010, waarbij de terbeschikkinggestelde twee medewerkers van Hoeve Boschoord heeft bedreigd.

Blijkens artikel 38c van het Wetboek van Strafrecht kan de enkele vaststelling dat de terbeschikkinggestelde een voorwaarde niet heeft nageleefd, al leiden tot omzetting van de TBS met voorwaarden in een TBS met dwangverpleging. Het hof zal dan ook niet ingaan op de vraag of het gevaarscriterium in onderhavige zaak van toepassing is, maar ingaan op de vraag of omzetting in dwangverpleging thans opportuun is.

De raadsman heeft betoogd dat het moeizame behandelverloop en de overtreding van de voorwaarden deel uitmaken van de problematiek van de terbeschikkinggestelde en dat het derhalve niet opportuun is om reeds aan het begin van de behandeling omzetting in dwangverpleging te vorderen. Uit de rapportages en het ter zitting in eerste aanleg besprokene blijkt echter dat de kliniek en het openbaar ministerie wel degelijk rekening hebben gehouden met de omstandigheid dat het moeizame behandelverloop (mede) te wijten is aan de problematiek van de terbeschikkinggestelde. Ter zitting in eerste aanleg heeft de getuige-deskundige Lohschelder verklaard dat de terbeschikkinggestelde veel kansen heeft gehad en meerdere malen na een overtreding van de voorwaarden een waarschuwing heeft ontvangen. Het incident van 10 november 2010 werd echter dermate ernstig geacht dat alsnog werd geadviseerd om de terbeschikkingstelling met voorwaarden om te zetten in terbeschikkingstelling met dwangverpleging. Men zag op dat moment geen mogelijkheden om de behandeling van de terbeschikkinggestelde in het kader van een TBS met voorwaarden voort te zetten. Gezien de eerdere incidenten heeft de kliniek, naar het oordeel van het hof, in alle redelijkheid zo kunnen handelen en kan niet van de kliniek worden gevergd om de behandeling van de terbeschikkinggestelde op dezelfde basis voort te zetten. Het aanscherpen van de voorwaarden, zoals de raadsman heeft voorgesteld en door de rechtbank is gedaan, acht het hof zinloos. De extra voorwaarde is immers niet meer dan een regel die in zijn algemeenheid reeds geldt in de omgang met anderen, en dus ook in de omgang met behandelaren c.s.

Het hof is dan ook met het openbaar ministerie, de kliniek en de reclassering van oordeel dat het huidige juridisch kader van een terbeschikkingstelling met voorwaarden onvoldoende is gebleken om de terbeschikkinggestelde op een veilige wijze te behandelen en te resocialiseren, zodat het alsnog de verpleging van overheidswege zal bevelen.

Nu een essentiële voorwaarde verbonden aan de terbeschikkingstelling, namelijk het ondergaan en voltooien van een klinische behandeling in Hoeve Boschoord, niet is gerealiseerd en een dwingend kader -vanwege voornoemde redenen- geboden is, is het hof van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen de verpleging van overheidswege eist als in de hierna te vermelden beslissing is vervat.

Beslissing

Het hof:

Vernietigt de beslissing van de rechtbank Zwolle-Lelystad van 8 februari 2011 met betrekking tot de terbeschikkinggestelde [terbeschikkinggestelde].

Beveelt dat de terbeschikkinggestelde alsnog van overheidswege zal worden verpleegd.

Aldus gedaan door

mr E. van der Herberg als voorzitter,

mr J.M.J. Denie en mr T.M.L. Wolters als raadsheren,

en drs. G. Mensing en drs. R. Vecht-van den Bergh als raden,

in tegenwoordigheid van mr C.M.M. van der Waerden als griffier,

en op 26 mei 2011 in het openbaar uitgesproken.

De raden zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.


» Juridisch advies nodig? « advertorial

Heeft u een juridisch probleem of een zaak die u wilt voorleggen aan een gespecialiseerde jurist of advocaat ?

Neemt u dan gerust contact met ons op en laat uw zaak vrijblijvend beoordelen.



naar boven      |      zoeken      |      uitgebreid zoeken

Snel uitspraken zoeken en filteren

> per rechtsgebied > op datum > op instantie

Gerelateerde advocaten

Gerelateerde advocatenkantoren

Recente vacatures

Meer vacatures | Plaats vacature