Datum uitspraak:
Datum publicatie:
Rechtsgebied:
Zaaknummer:
Soort procedure:

Inhoudsindicatie:

Aandelentransactie, uitleg overeenkomst, garanties, non-conformiteit en dwaling.

Gepubliceerde uitspraken in deze zaak:

Uitspraak



GERECHTSHOF DEN HAAG

Afdeling Civiel recht

Zaaknummer : 200.100.116/01

Zaak-/rolnummer rechtbank : 332334 / HA ZA 09-1619

Arrest d.d. 26 maart 2013 (bij vervroeging)

inzake

1. LOAD-LOK INTERNATIONAL B.V.,

gevestigd te Waardenburg, gemeente Neerijnen,

hierna te noemen: Load-Lok,

2. ISOLOCK INTERNATIONAL B.V.,

gevestigd te Oud-Beijerland,

hierna te noemen Isolock,

appellanten,

hierna tezamen te noemen: Load-Lok c.s.,

advocaat: mr. E.P. Groenewegen-Caris te Den Haag,

tegen

1. [Geïntimeerde sub 1],

gevestigd te […],

hierna te noemen: [geïntimeerde sub 1],

2. [Geïntimeerde sub 2],

wonende te […],

hierna te noemen: [geïntimeerde sub 2],

geïntimeerden,

hierna tezamen te noemen: [geïntimeerden],

advocaat: mr. J.A.J.A. Maccow te Rotterdam.

Het geding

Bij exploot van 19 december 2011 zijn Load-Lok c.s. in hoger beroep gekomen van het door de rechtbank Rotterdam tussen partijen gewezen vonnis van 21 september 2011 (LJN: BT2396). Bij memorie van grieven tevens akte houdende wijziging van eis (met producties) hebben Load-Lok c.s. acht grieven tegen dit vonnis aangevoerd. [geïntimeerden] hebben bij memorie van antwoord (met producties) verweer gevoerd. De rolrechter heeft vervolgens een nadere akte van Load-Lok c.s. geweigerd waarna Load-Lok c.s. pleidooi hebben gevraagd. Hierna hebben partijen hun zaak mondeling bepleit op 14 februari 2013. Van de pleitzitting is proces-verbaal opgemaakt. De daarin vermelde stukken zijn bij het pleidooi nog in het geding gebracht. Daarna hebben partijen arrest gevraagd.

Beoordeling van het hoger beroep

1. De door de rechtbank in rechtsoverweging 2 (2.1 tot met 2.30) van het bestreden vonnis vastgestelde feiten staan niet ter discussie, zodat ook het hof daarvan uitgaat.

2. Kort en zakelijk weergegeven en voor zover in hoger beroep van belang, gaat het geschil om het volgende.

2.1 Isolock levert (onder meer) scheidingswanden voor vrachtauto’s. Load-Lok verkoopt deze. [geïntimeerde sub 1] (met als bestuurder [geïntimeerde sub 2]) hield tot 1 mei 2007 de aandelen in zowel Load-Lok als Isolock.

Per 1 mei 2007 heeft [geïntimeerde sub 1] de aandelen in Load-Lok verkocht en geleverd aan Danivici B.V. (hierna: de Load-Lok-verkoopovereenkomst). Deze verkoop betrof mede de aandelen in de dochtervennootschappen van Load-Lok in diverse landen, waaronder Load-Lok UK Ltd. Tegelijkertijd werd een distributieovereenkomst gesloten tussen Load-Lok en Isolock (hierna: de Distributieovereenkomst), waarbij Load-Lok in de landen waar de Load-Lokgroep actief was de exclusieve distributeur werd voor alle producten van Isolock op het gebied van isolerende scheidingswanden voor koel- en vriestransport. Daartoe behoren de hierna te bespreken Mk1 en Mk2 balancer en de Tempwall Autostow.

2.2 De Distributieovereenkomst.

Deze bepaalt onder meer:

“Artikel 3. Prijzen / Betaling

(..)

2. Al hetgeen met de verkochte producten geschiedt, nadat zij de vestiging van [Isolock] verlaten hebben, komt voor rekening en risico van [Load-Lok]. [Isolock] is echter verplicht zijn volle medewerking te verlenen aan [Load-Lok] voor verhaal van eventuele schade op derden.”

“artikel 6:

[Isolock] verleent aan de afnemers van [Load-Lok] de fabrieksgarantie. Alle overige aansprakelijkheid wordt uitdrukkelijk uitgesloten.”.

2.3 De Koopovereenkomst (met betrekking tot de aandelen Isolock).

Na onderhandelingen in 2007-2008, het tekenen van een letter of intent op 21 december 2007 en due diligence onderzoek door Load-Lok heeft [geïntimeerde sub 1] de aandelen Isolock half februari 2008 verkocht en geleverd aan Load-Lok (hierna: de Koopovereenkomst). Deze Koopovereenkomst vermeldt onder meer:

“Artikel 3. Algemene garanties

[[geïntimeerde sub 1]] verklaart en garandeert aan [Load-Lok] en aan [Isolock] het volgende:

(..)

3.2. Aangaande [Isolock]

(..)

i. Ten laste van [Isolock] bestaan geen aanspraken van derden en kunnen geen aanspraken van derden ontstaan uit hoofde van tekorten of gebreken met betrekking tot goederen of anderszins, waarvoor [Isolock] aansprakelijk is of zou kunnen worden.

(..)

Artikel 4. Speciale garanties

(…)

14.4.Dat er per heden bij [Isolock] geen bijzondere verplichtingen of belangrijke overeenkomsten bestaan danwel juridische procedures waaronder begrepen conservatoire of executoriale beslagprocedures hangende of dreigende zijn, welke [geïntimeerde sub 1] naar redelijkheid bekend kon zijn en welke niet aan [Load-Lok] zijn meegedeeld en welke, waren zij wel meegedeeld, redelijkerwijze op de koopprijs die [Load-Lok] bereid was te betalen van invloed zouden zijn geweest.

Artikel 5.

1. [[geïntimeerde sub 1]] verklaart dat zich sedert de balansdatum (31 december 2007) geen ontwikkelingen hebben voorgedaan, welke een materieel nadelige invloed hebben (gehad) op de financiële positie van [Isolock], zoals die volgt uit die balans. Eventuele na ondertekening van deze Overeenkomst voor [Isolock] opkomende lasten en/of verplichtingen, waaronder mede wordt begrepen schadeclaims van derden op [Isolock] (inclusief claims uit hoofde van aan derden verstrekte garanties, alsmede claims wegens winstderving of gevolgschade), betrekking hebbende op de periode tot en met gemelde (balans)datum komen volledig voor rekening van [[geïntimeerde sub 1]], die [Load-Lok] ter zake vrijwaart. (..)

Artikel 6.

[[geïntimeerde sub 1]] garandeert [Load-Lok] alsmede [Isolock] dat alle in deze overeenkomst omschreven garanties en verklaringen ieder afzonderlijk juist en volledig zijn.

Artikel 7. Inbreuk

1. Ingeval van een inbreuk op enige door [[geïntimeerde sub 1]] aan [Load-Lok] cq. [Isolock] verstrekte garantie, als hiervoor bedoeld (hierna: een “Inbreuk”), zal [[geïntimeerde sub 1]] [Load-Lok] c.q. [Isolock] schadeloos stellen ter zake van alle verliezen, schade, rente en kosten in verband met de Inbreuk met inachtneming van het bepaalde in dit artikel, één en ander onverlet de overigens aan [Load-Lok] en [Isolock] toekomende wettelijke rechten.

2. De aan [[geïntimeerde sub 1]] toe te rekenen schade ten gevolge van een Inbreuk (hierna: de “Schade”) wordt hierbij vastgesteld op het bedrag dat nodig is om [Load-Lok] dan wel [Isolock] in de positie te brengen die zou hebben bestaan indien geen sprake zou zijn van de desbetreffende Inbreuk. Hierbij wordt uitgegaan van het netto schadebegrip, dus na verrekening van belastingvoordelen.

(..)

7. Indien een claim van [Load-Lok] tot vergoeding is gebaseerd of betrekking heeft op een vordering van een derde, stelt [Load-Lok] of [Isolock] zo spoedig mogelijk nadat zij daarmee bekend is geworden [[geïntimeerde sub 1]] in kennis van die claim en zullen partijen maatregelen nemen teneinde in alle redelijkheid die aansprakelijkheid te beperken, tegen de vordering van de derde na onderling overleg verweer te voeren of met die derde partij tot een schikking te komen, waarbij zij elkaars redelijke belangen in aanmerking zullen nemen. De kosten van verweer zijn voor rekening van [[geïntimeerde sub 1]].”

2.4 Isolock leverde aanvankelijk scheidingswanden met de zogenaamde MK 1 balancer, die zij inkocht bij ESMA in Begië. Een opvolger hiervan, de MK 2 balancer, is sinds 2005 in ontwikkeling geweest en eind 2007 door Isolock in serieproductie besteld in China bij Strong-Yun. Deze zending is op 6 januari 2008 verscheept naar Isolock.

2.5 In voorjaar 2008 heeft Load-Lok scheidingswanden met de MK 2 balancer verkocht aan onder meer Krone in Denemarken. Nadat Krone eind april 2008 melding had gemaakt van problemen met de MK 2 balancer, is Krone daarna voorlopig weer overgestapt op de MK 1 balancer.

2.6 Als gevolg van de introductie van de MK 2 balancer is het frame van de scheidingswand, de Tempwall Autostow, aangepast. Eind 2007 heeft Isolock de aangepaste frames besteld bij Roteb Ultimate (Roteb), waarna de firma Allstop schuim en polyesterplaten op de frames heeft gelijmd. De aldus vervaardigde frames van de Tempwall Autostow zijn vervolgens in het voorjaar van 2008 door Load-Lok aan klanten in de UK uitgeleverd. Eind juli 2008 heeft een klant per mail melding gemaakt van problemen met de Tempwall Autostow.

2.7 [geïntimeerde sub 2] is op 15 mei 2008 geïnformeerd over voormelde problemen met de MK 2 balancer en de Tempwall Autostow, waarna er op 15 augustus 2008 een bespreking is geweest.

De vorderingen van Load-Lok c.s

3. Load-Lok c.s. vorderen, zakelijk weergegeven, na wijziging van eis in hoger beroep:

I. Primair: veroordeling van [geïntimeerden] tot betaling aan Isolock en veroordeling van [geïntimeerde sub 1] tot betaling aan Load-Lok van:

(a) € 425.801 (exclusief BTW) aan kosten gemaakt in verband met de door Isolock geleverde producten;

(b) € 123.733 als gevolg van onverkoopbaarheid van de huidige voorraad MK 2

balancers;

(c) € 41.412 in verband met de hogere kostprijs van de MK 1 balancer; en

(d) € 12.658 in verband met de (modificatie)kosten gemaakt voor de MK 2 balancer;

dit alles voor zover nodig nader op te maken bij staat;

II. Subsidiair: veroordeling van [geïntimeerde sub 1] tot betaling aan Load-Lok van een bedrag gelijk aan de aanpassing van de voor de aandelen in het kapitaal van Isolock betaalde koopprijs, met dien verstande dat de koopprijs van de aandelen in het kapitaal van Isolock wordt verminderd in evenredigheid met de mate van afwijking van het overeengekomene, voor zover nodig nader op te maken bij staat;

III. In alle gevallen: veroordeling van [geïntimeerden] in de kosten van beide instanties, die van het beslag daaronder begrepen, met wettelijke rente over deze kosten.

4. Load-Lok c.s. leggen, evenals in eerste aanleg, aan hun vorderingen ten grondslag dat de MK 2 balancer en de Tempwall Autostow gebrekkig zijn en dat [geïntimeerden] aansprakelijk zijn voor de schade die Load-Lok c.s. hierdoor lijden.

Primair baseren zij de aansprakelijkheid op de garanties en vrijwaringen uit de Koopovereenkomst.

Subsidiair voeren zij aan dat de aan Load-Lok geleverde aandelen Isolock niet voldoen aan de verwachtingen die zij mochten hebben (non-conforme koop).

Meer subsidiair beroepen zij zich op dwaling en maken zij aanspraak op aanpassing van de koopprijs (ex artikel 6:230, tweede lid BW);

De grondslag van de vordering, gebaseerd op onbehoorlijke taakvervulling van de bestuurder, is in hoger beroep niet meer aan de orde.

5. De rechtbank heeft de gestelde grondslagen van de vorderingen van Load-Lok c.s. ontoereikend bevonden. De rechtbank heeft daartoe, kort en zakelijk samengevat en voor zover in hoger beroep van belang, overwogen:

(i) Met toepassing van de Hailtexformule dient de Koopovereenkomst tussen partijen te worden uitgelegd. Het grote belang van de bewoordingen van de overeenkomst geldt temeer, wanneer – zoals hier – gelijkwaardig te achten partijen met professionele bijstand een overeenkomst sluiten over een commerciële transactie.

(ii) Vorderingen van Load-Lok op Isolock vallen niet onder de garantie van artikel 3.2 van de Koopovereenkomst, nu Load-Lok geen ‘derde’ is in de zin van dit artikel.

(iii) Aanspraken van klanten van Load-Lok op Load-Lok vallen evenmin onder de garantie van artikel 3.2 van de Koopovereenkomst, nu de garantie ziet op verplichtingen van Isolock jegens derden en niet op verplichtingen van Load-Lok jegens derden.

(iv) Een belangrijk deel van de vordering ziet op schade die Load-Lok als distributeur van Isolock heeft geleden doordat er defecte MK 2 balancers aan haar zouden zijn geleverd. Vastgesteld moet worden of Isolock jegens Load-Lok voor die schade aansprakelijk was. Voor de toepassing van artikel 5 van de Koopovereenkomst moet deze aansprakelijkheid worden beoordeeld aan de hand van de Distributieovereenkomst zoals die gold op het moment van het sluiten van de Koopovereenkomst (half februari 2008).

(v) Artikel 6 van de Distributieovereenkomst bepaalt dat Isolock aan afnemers van Load-Lok de fabrieksgarantie verleent en dat alle overige aansprakelijkheid uitdrukkelijk wordt uitgesloten.

(vi) Gesteld noch gebleken is dat afnemers van Load-Lok een beroep konden doen op een fabrieksgarantie.

(vii) Duidelijk is dat Isolock jegens de afnemers van Load-Lok niet tot meer gehouden zou zijn dan een eventuele fabrieksgarantie. Load-Lok kan deze garantie redelijkerwijs niet zo hebben begrepen dat Isolock wel een verdergaande garantie aanvaardde voor verantwoordelijkheden die Load-Lok (vrijwillig/uit commerciële overwegingen) jegens afnemers op zich nam, zelfs indien die afnemers geen aanspraak hadden op fabrieksgarantie.

(viii) Bij een beroep op een exoneratiebeding (in dit geval artikel 6 Distributieovereenkomst ) gaat het om de vraag of het beroep daarop naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dit is een tot terughoudendheid nopende toets. Voor zover in de stellingen van Load-Lok c.s. gelezen moet worden dat een beroep op dit beding onaanvaardbaar is, slaagt dit niet.

(ix) Load-Lok c.s. betogen subsidiair dat er sprake is van non-conforme levering. Isolock bezit vanwege de problemen met de MK 2 balancer en de Tempwall Autostow niet de eigenschappen die Load-Lok op grond van de Koopovereenkomst mocht verwachten. Door deze problemen waren de aandelen Isolock minder waard dan ten tijde van de koop werd aangenomen. De prijs van de aandelen was, aldus Load-Lok c.s., vastgesteld op basis van EBIT x Factor, waarbij werd uitgegaan van een lagere kostenpost voor de MK 2 balancer van € 200,--.

(x) Het beroep van Load-Lok c.s. op non-conformiteit slaagt niet. De gestelde schade die Isolock door problemen met de MK 2 balancer heeft geleden, heeft niet voor een substantieel lagere waarde van de aandelen Isolock gezorgd. De grootste schadepost betreft vorderingen van klanten van Load-Lok op Load-Lok. Op grond van de Distributieovereenkomst komt deze schade voor rekening van Load-Lok. Ten aanzien van de Tempwall Autostow hebben [geïntimeerden] bovendien onbetwist gesteld dat deze maar 3% van de omzet van Isolock uitmaakt.

(xi) Het beroep van Load-Lok c.s. op dwaling slaagt evenmin.

(xii) De rechtbank komt niet toe aan de voorwaardelijk ingestelde reconventionele vordering van [geïntimeerden].

6. Load-Lok c.s. zijn het met deze beslissing niet eens en hebben acht grieven tegen het vonnis ingebracht.

Beoordeling van het hoger beroep

7. Het hof stelt voorop dat geen grieven zijn aangevoerd tegen het oordeel van de rechtbank dat er geen sprake is van bestuurdersaansprakelijkheid. Deze grondslag van de vordering is dus, zoals hiervoor reeds aangegeven, in hoger beroep niet meer aan de orde. Nu de Koopovereenkomst bovendien, voor zover thans relevant, aan de zijde van [geïntimeerden] is gesloten door [geïntimeerde sub 1] en niet door [geïntimeerde sub 2] privé, ontvalt reeds hierom de grondslag aan aansprakelijkheid van [geïntimeerde sub 2].

Blijkens de grieven van Load-Lok c.s. zijn jegens [geïntimeerde sub 1] als grondslagen voor aansprakelijkheid aan de orde: garanties onder de Koopovereenkomst, non-conformiteit en dwaling. Deze zullen hierna worden besproken.

Garanties onder de Koopovereenkomst

8. De eerste grondslag voor aansprakelijkheid wordt, aldus Load-Lok c.s., gevormd door de garanties onder de Koopovereenkomst. De grieven 1, 2, 3 en 4 hebben hierop betrekking.

Daarnaast hebben Load-Lok c.s. nog in de memorie van grieven onder 3.9 e.v. een beroep gedaan op artikel 4.14 van de Koopovereenkomst.

Beoordeling van grief 1

9. Met deze grief klagen Load-Lok c.s. over het oordeel van de rechtbank dat partijen met professionele bijstand de Koopovereenkomst hebben gesloten met betrekking tot een commerciële transactie. Volgens Load-Lok c.s. is dit onjuist omdat zij bij de Koopovereenkomst juist hebben afgezien van juridische ondersteuning (van AKD Advocaten en Notarissen). Deze grief wordt verworpen. Vast staat immers dat

mr. […] als jurist en de heer […] als accountant (beiden partner bij Grant Thornton; een kantoor dat zich bezig houdt met bedrijfsjuridische advisering), aan de zijde van Load-Lok c.s. bij de transactie waren betrokken. Ook het hof gaat daarom, evenals de rechtbank, uit van gelijkwaardige professionele partijen die een commerciële transactie aangingen.

Beoordeling van grief 4

10. Deze grief betreft de uitleg van het begrip ‘derde’ in artikel 3.2 (i) van de Koopovereenkomst tussen [geïntimeerde sub 1] en Load-Lok.

Het hof zal het betreffende artikel 3. 2. (i) voor de duidelijkheid herhalen:

“Ten laste van [Isolock] bestaan geen aanspraken van derden en kunnen geen aanspraken van derden ontstaan uit hoofde van tekorten of gebreken met betrekking tot goederen of anderszins, waarvoor [Isolock] aansprakelijk is of zou kunnen worden.”

11. Het hof is met de rechtbank van oordeel dat volgens het normale spraakgebruik het begrip ‘derde’ in artikel 3.2 (i) van de Koopovereenkomst niet de contractspartij (dus niet Load-Lok) omvat. Dit wordt niet anders door het betoog van Load-Lok c.s., met verwijzing naar de artikelen 3.3 (h) en 4 (5) van de koopovereenkomst, respectievelijk luidende:

“Op [geïntimeerde sub 1] rust generlei verplichting om de Aandelen aan derden over te dragen of de Aandelen met een beperkt recht te bezwaren, anders dan de verplichting tot overdracht aan [Load-Lok] uit hoofde van deze verkoop aan [Load-Lok].”

“Dat [Isolock] geen exclusieve alleenverkoopovereenkomsten of agentuurovereenkomsten met c.q. ten behoeve van derden heeft gesloten, uitgezonderd de aan partijen genoegzame bekende distributieovereenkomst met [Load-Lok];”

De verwijzingen naar ‘derden’ in voormelde twee passages zijn onmiskenbaar aan te merken als relevante verduidelijkingen van de belangrijkste prestaties onder respectievelijk de Koopovereenkomst en de Distributieovereenkomst, te weten de onbezwaarde levering van de aandelen Isolock aan Load-Lok en het exclusieve distributierecht voor Load-Lok (daaronder begrepen haar dochtervennootschappen; zie de Distributieovereenkomst). De andere, niet voor de hand liggende, uitleg van Load-Lok c.s. ziet hier aan voorbij.

Het hof onderschrijft rechtsoverweging 4.9 en rechtsoverweging 4.28 van het bestreden vonnis en neemt deze over. Dit betekent dat de garantie van artikel 3. 2 (i) geen betrekking heeft op vorderingen van Load-Lok (en haar dochtervennootschappen) op Isolock. In verband met de dochtervennootschappen wijst het hof nog op de onweersproken stelling van [geïntimeerden](memorie van antwoord 94), dat alle verkopen van Isolock aan Load-Lok plaats vonden op basis van de Distributieovereenkomst, ook wanneer de uitlevering feitelijk plaats vond aan dochtervennootschappen van Load-Lok en ook de facturatie via die vennootschappen liep.

Aanspraken van klanten van Load-Lok vallen evenmin onder deze garantie.

12. Voor zover Load-Lok c.s. willen betogen dat Load-Lok met deze bepaling niet bedoeld heeft haar aanspraken op [geïntimeerde sub 1] prijs te geven, wordt ook dit betoog verworpen. [geïntimeerde sub 1] heeft dit immers niet zo opgevat, terwijl gesteld noch gebleken is dat [geïntimeerde sub 1] dit in weerwil van de betreffende duidelijke bepaling redelijkerwijs anders heeft moeten begrijpen. Een en ander klemt temeer, nu de Koopovereenkomst door de jurist van Load-Lok is opgesteld en artikel 3.1 (i) dus op instigatie van Load-Lok in de koopovereenkomst is opgenomen, terwijl het gaat om een transactie tussen professionele partijen.

13. De stelling van Load-Lok c.s. dat andere dochtervennootschappen uit het Load-Lok-concern als ‘derden’ moeten worden aangemerkt, miskent, naast hetgeen hiervóór in rechtsoverwegingen 11 en 12 is opgemerkt, dat de aandelentransactie Load-Lok in 2007 (de Load-Lok-verkoopovereenkomst) ook de dochtervennootschappen heeft omvat, zoals ook de Distributieovereenkomst exclusieve distributierechten verschaft niet alleen ten behoeve van Load-Lok maar ook ten behoeve van de dochtervennootschappen van Load-Lok. Grief 4 wordt verworpen.

14. Load-Lok c.s. hebben bij memorie van grieven (4.41) uitdrukkelijk nader bewijs aangeboden om hun stellingen nader te onderbouwen. Onderbouwing van stellingen had reeds eerder moeten geschieden. Nu de stellingen van Load-Lok c.s. blijkens het voorgaande ontoereikend zijn bevonden om haar uitleg van het begrip ‘derde’ te dragen, komt het hof niet toe aan bewijslevering op dit punt.

Beoordeling van grief 2

15. Deze grief betreft artikel 6 van de Distributieovereenkomst. Alvorens in te gaan op de grief stelt het hof het volgende voorop. De rechtbank heeft – in hoger beroep onweersproken – geoordeeld, kort samengevat, dat de aansprakelijkheid onder artikel 5 van de Koopovereenkomst moet worden beoordeeld aan de hand van artikel 6 van de Distributieovereenkomst zoals deze gold ten tijde van het sluiten van de Koopovereenkomst. Dit is dus voor het hof uitgangspunt. Het hof gaat er van uit dat de Distributieovereenkomst ten tijde van de Koopovereenkomst bestond en na de levering van de aandelen niet is beëindigd, nu gesteld noch gebleken is dat omtrent de beëindiging daarvan iets tussen partijen is afgesproken, van opzegging geen sprake is geweest en de Distributieovereenkomst blijkens de artikelen 10 en 11 een looptijd heeft van 10 jaar, met telkenmale stilzwijgende verlenging. Dit betekent dat artikel 5 van de Koopovereenkomst wordt ‘ingekleurd’ door artikel 6 van de Distributieovereenkomst.

16. Volgens grief 2 heeft de rechtbank artikel 6 van de Distributieovereenkomst ten onrechte aangemerkt als exoneratiebeding, dan wel heeft de rechtbank ten onrechte geoordeeld dat ‘gesteld noch gebleken is dat de afnemers van Load-Lok een beroep konden doen op een fabrieksgarantie’. Hieromtrent wordt als volgt geoordeeld.

17. Load-Lok c.s. betogen dat artikel 6 van de Distributieovereenkomst weliswaar de aansprakelijkheid van Isolock jegens afnemers van Load- Lok beperkt maar niets regelt tussen Load-Lok en Isolock, zodat van een exoneratie tussen Load-Lok en Isolock geen sprake is. Het hof verwerpt dit betoog en overweegt daartoe als volgt.

Isolock heeft geen contractuele band met afnemers van Load-Lok, zoals het in rechtsoverweging 2.5 genoemde bedrijf Krone in Denemarken. Dergelijke afnemers moeten daarom voor eventuele aanspraken (wegens gebreken aan het geleverde) bij Load-Lok zijn. Load-Lok op haar beurt kan dan bij Isolock aankloppen, zij het dat Isolock haar aansprakelijkheid met artikel 6 van de Distributieovereenkomst heeft beperkt tot de fabrieksgarantie. Zoals de rechtbank met juistheid heeft overwogen is er redelijkerwijs geen aanknopingspunt om de aansprakelijkheid van Isolock jegens Load-Lok in de gegeven omstandigheden groter te achten dan die jegens de afnemers van Load-Lok. Noch in eerste aanleg noch in hoger beroep hebben Load-Lok c.s. feiten of omstandigheden aangevoerd om hierover anders te oordelen.

Voor de volledigheid wordt nog opgemerkt dat de wet in geval van productaansprakelijkheid (artikel 6:185 BW en volgende ) de afnemers wel rechtstreekse aanspraken op de producent toekent, maar deze situatie doet zich thans niet voor.

Dit betekent dat artikel 6 van de Distributieovereenkomst wel degelijk een exoneratiebeding bevat jegens Load-Lok, inhoudende dat Isolock aansprakelijkheid uitsluit behoudens de fabrieksgarantie, alsmede dat de afnemers van Load-Lok geen rechtstreekse aanspraak hebben jegens Isolock ten aanzien van gebreken in het door Load-Lok aan de afnemers geleverde.

18. Omtrent de aard van de fabrieksgarantie wordt als volgt geoordeeld. [geïntimeerde sub 1] heeft gesteld (memorie van antwoord 91 en 92) dat fabrieksgarantie de garantie betreft die Isolock ontvangt van haar producenten en die zij vervolgens doorgeeft. Daarnaast heeft [geïntimeerde sub 1] gesteld dat Isolock van de producenten van de MK 2 balancer en Tempwall Autostow geen fabrieksgarantie ontvangt. Load-Lok heeft hier bij pleidooi slechts tegenover gesteld dat [geïntimeerde sub 1] moet aantonen wat de reikwijdte is van ‘de fabrieksgarantie’ en dat zij van mening is dat alle door Load-Lok c.s. gevorderde schade hier onder valt. Dit beoordeelt het hof als een ontoereikende weerlegging. Volgens het normale spraakgebruik geeft [geïntimeerde sub 1] een juiste uitleg aan het begrip ‘fabrieksgarantie’, te weten een beperkte garantie in voormelde zin. Dit geldt zeker wanneer deze passage wordt gelezen in samenhang met de volgende zin waarbij Isolock iedere verdere aansprakelijkheid – hof: bijvoorbeeld die voor gevolgschade – uitsluit. Deze tweede zin zou immers zinledig zijn, indien het begrip ‘fabrieksgarantie’ een volledige aansprakelijkheid zou betreffen, zoals Load-Lok c.s. kennelijk betogen.

Load-Lok c.s. hebben geen deugdelijke feiten gesteld om met toepassing van de Haviltexformule, mede gelet op het professionele en commerciële karakter van de overeenkomsten (zie rechtsoverweging 9), tot een andere uitleg te komen.

Load-Lok c.s. hebben bij pleidooi (onder 7.5 pleitnota) nog aangevoerd dat Isolock geen ‘re-seller’ is maar een producent, zodat de exoneratie nooit op een dergelijke situatie kan zien en hiervoor ook niet is bedoeld. [geïntimeerde sub 1] heeft betwist dat Isolock producent was en heeft bij pleidooi aangevoerd dat deze stelling erg laat in de procedure te berde is gebracht. Het hof zal deze niet eerder aangevoerde stelling als te laat en in strijd met een goede procesorde terzijde laten.

19. Voor de volledigheid wordt nog als volgt overwogen. Load-Lok c.s. hebben de stelling van [geïntimeerde sub 1], inhoudende dat Isolock geen fabrieksgarantie ontvangt van de fabrikanten van de MK 2 balancer en Tempwall Autostow, niet weersproken, hoewel zij hiervoor bij pleidooi redelijkerwijs de gelegenheid hebben gehad. Het voorgaande betekent dat [geïntimeerde sub 1] een beroep toekomt op de uitsluiting van haar aansprakelijkheid onder artikel 6 van de Distributieovereenkomst.

Grief 2 wordt verworpen.

Beoordeling van grief 3

20. Met deze grief wordt geklaagd over de verwerping van het beroep van Load-Lok c.s. op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid. De rechtbank heeft in dit verband overwogen, dat Load-Lok c.s. niet met zoveel woorden hebben aangevoerd dat het beroep van [geïntimeerden] op artikel 6 van de Distributieovereenkomst naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Voor zover een dergelijk beroep in haar stellingen gelezen moet worden, slaagt dit niet, aldus nog steeds de rechtbank.

21. De grief van Load-Lok c.s. bevat als klacht, kort gezegd, dat de rechtbank hiermee heeft miskend dat er sprake was van opzet of grove schuld aan de zijde van Isolock. Volgens Load-Lok c.s. waren Isolock en haar direct leidinggevenden onmiskenbaar bekend met de gebrekkige, onaffe status van de MK 2 balancer en hebben zij desondanks hoewel zij bekend waren met het reële risico dat de MK 2 balancer niet geschikt was voor gebruik op grote schaal, de MK 2 balancer verkocht. Nu dat risico zich heeft verwezenlijkt dient dat voor rekening van Isolock te komen, zodat [geïntimeerde sub 2] zich evenmin op de exoneratie van artikel 6 van de Distributieovereenkomst kan beroepen.

22. Deze grief faalt. Het door Load-Lok c.s. gestelde is niet van dien aard dat dit opzet of grove schuld oplevert, nog daargelaten dat de gestelde wetenschap en gebrekkigheid gemotiveerd zijn betwist.

Beoordeling van de garantie in artikel 4.14 van de Koopovereenkomst

23. Load-Lok c.s. hebben met verwijzing naar genoemde bepaling (zie rechtsoverweging 2.3 van dit arrest), zakelijk weergegeven, aangevoerd dat [geïntimeerden] per datum Koopovereenkomst wisten, althans redelijkerwijs moesten weten, dat er bijzondere verplichtingen waren dan wel procedures dreigden in verband met de gebrekkige MK 2 balancer en Tempwall Autostow. Zij vorderen daarom ook op deze grond volledige schadeloosstelling. [geïntimeerden] hebben betwist dat een dergelijke bekendheid bij hen bestond, alsmede dat een en ander redelijkerwijs op de koopprijs van invloed zou zijn geweest.

Het hof verwerpt het beroep van Load-Lok c.s. op deze bepaling, nu dit beroep onvoldoende is onderbouwd. Load-Lok c.s. hebben, zeker in het licht van hetgeen verder aan de orde is geweest in deze procedure, onvoldoende duidelijk gemaakt hoe de gestelde problemen met de MK 2 balancer en Tempwall Autostow zijn onder te brengen onder de “bijzondere verplichtingen” of “juridische procedures” als bedoeld in deze bepaling. Aan bewijslevering wordt onder deze omstandigheden niet toegekomen.

Non-conforme koop aandelen (artikel 7:17 BW)

Beoordeling van grief 5

24. Deze grief bevat als klacht dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat het beroep op non-conformiteit niet slaagt.

Volgens Load-Lok cs heeft Load-Lok een veel te hoge koopprijs voor de aandelen Isolock betaald en heeft zij, gelet op de tegenvallende resultaten van/problemen met de MK 2 balancer en de Tempwall Autostow, alsmede de tegenvallende kostprijs van de MK 2 balancer – de voorgespiegelde vermindering van € 200,-- per stuk werd niet gehaald –, niet gekregen wat zij ten tijde van de koop van de aandelen mocht verwachten. Kortheidshalve verwijst het hof voor een uitvoerige weergave van de stellingen van Load-Lok c.s. naar rechtsoverweging 4.19 van het bestreden vonnis.

25. De stellingen van Load-Lok c.s. komen er in de kern op neer dat de intrinsieke waarde van de aandelen lager was dan Load-Lok bij levering had mogen verwachten, nu de voor haar zo belangrijke producten, de MK 2 balancer en Tempwall Autostow, enorme tegenvallers bleken te zijn. Load-Lok verkeerde naar haar zeggen bij de aankoop van de aandelen in de veronderstelling dat de MK 2 balancer afdoende was getest, aangezien deze reeds in serieproductie was genomen. [geïntimeerde sub 1] heeft bovendien voorafgaand en tijdens de onderhandelingen over de Koopovereenkomst diverse uitlatingen gedaan over de verwachte succesvolle invoering van de MK 2 balancer en de Tempwall Autostow. Hier heeft Load-Lok op mogen vertrouwen zonder tot een eigen onderzoek gehouden te zijn.

Subsidiair stellen Load-Lok c.s. dat [geïntimeerde sub 1] haar mededelingsplicht heeft geschonden, nu [geïntimeerde sub 1] (i) wist van het gebrek aan de MK 2 balancer, (ii) wist of behoorde te weten dat de MK 2 balancer voor Load-Lok van gewicht was en (iii) [geïntimeerde sub 1] met de mogelijkheid rekening had dienen te houden dat Load-Lok een onjuiste voorstelling had ten aanzien van het gebrek.

[geïntimeerde sub 1] heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Zij heeft met name betwist dat de MK 2 balancer en Tempwall Autostow (afgezien van wat ‘kinderziekten’) ondeugdelijk waren, terwijl zij ook heeft betwist dat de prijs van de aandelen is bepaald met het oog op deze producten, althans dat zij dit wist dan wel had moeten begrijpen.

26. De stellingen van Load-Lok c.s. komen er op neer dat op basis van door [geïntimeerde sub 1] uitgesproken verwachtingen omtrent met name de MK 2 balancer de waarde van de aandelen is bepaald. Load-Lok c.s. vermelden in dit verband de formule ‘EBIT en factor’ (‘earnings before interest and taxes’ x ‘de marge van € 200,-- op de kostprijs van de MK 2 balancer’). Deze wijze van waardebepaling wordt gemotiveerd betwist door [geïntimeerde sub 1], met name in de (in het kader van de devolutieve werking van het hoger beroep te beoordelen) onderdelen 16 tot en met 19 van de conclusie van dupliek. [geïntimeerde sub 1] verwijst hiertoe nog naar de akte van levering aandelen Isolock (productie 19 conclusie van antwoord).

Zoals [geïntimeerde sub 1] met juistheid – en overigens onweersproken – aangeeft, is in de akte van levering uitdrukkelijk vermeld dat de koopprijs voor de aandelen ten bedrage van € 1.750.000,00 (mede) is gebaseerd op de aan de koper ter hand gestelde concept-balans en verlies- en winstrekening van Isolock per 31 december 2007, uit welke jaarrekening blijkt van een eigen vermogen van tenminste € 1.090.000,00 na aftrek van de winst over het jaar 2007, welke winst aan de koper ten goede zal komen.

Blijkens de leveringsakte van de aandelen hebben bij de waardebepaling ervan dus een grote rol gespeeld (a) de jaarstukken over 2007 – een jaar waarin de MK 2 balancer en Tempwall Autostow nog niet uitgeleverd waren – en (b) het eigen vermogen van Isolock van ruim € 1.000.000,00. Daarnaast (c) waren partijen, blijkens de leveringsakte en zoals ook onweersproken gesteld door [geïntimeerde sub 1], nog een variabel deel van de koopprijs (bovenop de € 1.750.000,00) overeengekomen, te weten een bedrag van maximaal

€ 150.000,-- ingeval van een aanzienlijke nettowinst over 2008. Op deze variabele component wijst kennelijk de omschrijving ‘(mede)’ in de akte.

27. Load-Lok c.s. zijn noch in eerste aanleg noch in hoger beroep ingegaan op deze stellingen van [geïntimeerde sub 1] en evenmin op de inhoud van de leveringsakte. Load-Lok c.s. hebben volstaan met het stellen bij memorie van grieven (2.5) dat het vaste deel van de koopprijs onder meer was gebaseerd op de door [geïntimeerden] gepresenteerde gebudgetteerde resultaten van Isolock, die werden onderbouwd door de door [geïntimeerde sub 1] voorgespiegelde kostenreductie (met de verkoop van de MK 2 balancers). Naar het hof begrijpt doelen Load-Lok c.s. hiermee op de door haar genoemde formule ‘Ebit x Factor’, althans op toekomstverwachtingen. Bij pleitnota in hoger beroep spreken Load-Lok c.s. ook over toekomstverwachtingen, te weten over ‘door [geïntimeerden] gegeven begroting en prognoses voor de komende jaren, waarop de goodwill en de verkoopprijs gebaseerd waren, (..).’ Het hof acht deze stellingen van Load-Lok c.s. tegenover de gemotiveerde betwisting van [geïntimeerde sub 1] en de inhoud van de leveringsakte ontoereikend. Dit wordt als volgt toegelicht.

28. De leveringsakte geldt tussen partijen in beginsel als volledig bewijs (artikel 157, tweede lid Rv). Load-Lok c.s. hebben niets, althans niets deugdelijks, gesteld om de inhoud van deze akte te bestrijden, zodat het hof ervan uitgaat dat de in de akte vermelde wijze van waardebepaling van de aandelen de juiste is. Dit is in strijd met de door Load-Lok c.s. genoemde wijze van waardebepaling, nu deze immers uitgaat van verwachtingen voor de toekomst.

29. Het vorenstaande betekent dat reeds om deze reden de grondslag aan de vordering wegens non-conforme levering van de aandelen – in de terminologie van artikel 7:17 BW ; de afgeleverde zaak moet aan de overeenkomst beantwoorden – is komen te ontvallen. In rechte moet er immers van uit worden gegaan dat de waardebepaling van de aandelen heeft plaatsgevonden op de in de leveringsakte vermelde gronden (kort gezegd, de resultaten over 2007 en het eigen vermogen van ruim een miljoen Euro). De gestelde teleurgestelde verwachtingen van Load-Lok c.s. wegens de ‘onaffe’ MK 2 balancer en Tempwall Autostow vallen hier niet onder te brengen, althans niet in de vorm van waardevermindering van de aandelen. Dit betekent dat grief 5 faalt en verder niet besproken hoeft te worden.

Dwaling

Beoordeling van grief 6

30. Met deze grief klagen Load-Lok c.s. over de verwerping van de grondslag dwaling. Volgens Load-Lok c.s heeft Load-Lok de aandelentransactie gesloten onder invloed van dwaling, waarbij zij een beroep doen op het bepaalde in artikel 6:228, eerste lid onder b BW. Load-Lok mocht er volgens Load-Lok c.s. op vertrouwen dat zowel de MK 2 balancer als de Tempwall Autostow geschikt zouden zijn voor het beoogde gebruik. Zij mocht er voorts op vertrouwen dat voorafgaande aan de beslissing om de MK 2 balancer in serieproductie te nemen een uitvoerige (versnelde) duurtest was uitgevoerd, terwijl zij er ook op had mogen vertrouwen dat Isolock aan de fabrikanten van de Tempwall Autostow juiste werktekeningen had overgelegd. Hiervan was echter geen sprake. [geïntimeerde sub 1] heeft haar mededelingsplicht geschonden door Load-Lok niet te informeren over (a) de slechts beperkte testen met betrekking tot de MK 2 balancer en (b) de onjuiste werktekeningen. Van een onderzoeksplicht aan de zijde van Load-Lok was geen sprake. Als zij de werkelijke stand van zaken had geweten, dan zou zij de overeenkomst niet onder dezelfde voorwaarden hebben gesloten.

31. [geïntimeerde sub 1] heeft ook op dit punt gemotiveerd verweer gevoerd. Zij heeft naar haar zeggen alle informatie die haar bekend was aan Load-Lok verschaft. [geïntimeerde sub 1] had geen informatie waarvan zij wist dan wel behoorde te weten dat Load-Lok daarover dwaalde. Voor [geïntimeerde sub 1] was niet kenbaar dat eventueel mee te delen feiten over de MK 2 balancer en de Tempwall Autostow van doorslaggevend belang waren voor de aankoopbeslissing van de aandelen, nu Load-Lok hierover nooit enige mededeling heeft gedaan aan [geïntimeerde sub 1]. De werkelijke reden voor de overname was de verwevenheid tussen Isolock en Load-Lok.

32. Grief 6 wordt verworpen. Het hoft verwijst hiertoe onder meer naar hetgeen hiervoor omtrent de non-conformiteit is overwogen. Hieruit volgt immers dat er van moet worden uitgegaan dat de MK 2 balancer en Tempwall Autostow geen, althans geen doorslaggevende, rol hebben gespeeld bij de waardebepaling van de aandelen. Onder deze omstandigheden valt niet in te zien op welke grond aan [geïntimeerde sub 1] een dusdanige schending van haar informatieplicht (in de zin van artikel 6:228, eerste lid onder b BW ) kan worden tegengeworpen, dat dit tot aanpassing van de koopsom van de aandelen in de zin van artikel 6:230, tweede lid BW zou moeten leiden.

Voor de volledigheid merkt het hof nog het volgende op. Load-Lok c.s. lijken met hun stellingen te miskennen dat de onderhavige Koopovereenkomst een aandelentransactie betreft en niet een koopovereenkomst met betrekking tot MK 2 balancers en Tempwall Autostows. De overige stellingen en weren terzake behoeven geen nadere bespreking

Beoordeling van de grieven 7 en 8

33. Deze grieven, die betrekking hebben op aspecten van de gestelde non-conformiteit en dwaling, behoeven, gelet op de verwerping van de twee genoemde grondslagen, geen nadere bespreking.

Slotsom

34. Nu de grieven van Load-Lok c.s. geen van alle slagen en nu de grondslag ‘garantie onder artikel 4.14 Koopovereenkomst ’ ook wordt verworpen, zal het bestreden vonnis worden bekrachtigd. De in hoger beroep gewijzigde eis zal worden afgewezen. Het hof komt niet toe aan de reconventionele vordering van [geïntimeerden], aangezien de gestelde voorwaarde daartoe niet is vervuld.

Bij deze beslissing past een kostenveroordeling ten laste van Load-Lok.

Beslissing

Hof hof:

- bekrachtigt het bestreden vonnis;

- veroordeelt Load-Lok c.s. in de kosten van het hoger beroep, tot zover aan de zijde van [geïntimeerden] begroot op € 4.836,-- aan griffierecht en € 11.685,-- aan salaris van de advocaat van [geïntimeerden];

- wijst af het in hoger beroep meer of anders gevorderde;

- verklaart dit arrest ten aanzien van de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit arrest is gewezen door mrs. M.A.F. Tan-de Sonnaville, E.M. Dousma-Valk en G.R.B. van Peursem en is uitgesproken ter openbare terechtzitting van 26 maart 2013 in tegenwoordigheid van de griffier.


» Juridisch advies nodig? « advertorial

Heeft u een juridisch probleem of een zaak die u wilt voorleggen aan een gespecialiseerde jurist of advocaat ?

Neemt u dan gerust contact met ons op en laat uw zaak vrijblijvend beoordelen.



naar boven      |      zoeken      |      uitgebreid zoeken

Snel uitspraken zoeken en filteren

> per rechtsgebied > op datum > op instantie

Gerelateerde jurisprudentie

Recente vacatures

Meer vacatures | Plaats vacature